για τον θάνατο

Ο Θάνατος στην αρχαία Ελλάδα είναι γένους αρσενικού, όπως και ο ηρωϊκός θάνατος, και στις αγγειογραφίες ο Θάνατος, ο οποίος συχνά συνοδεύεται από τον αδελφό του τον 'Υπνο, δεν έχει τίποτε το τρομακτικό. Φορά περικεφαλαία* κι έχει την ομορφιά του νεανικού θανάτου.

Υπάρχουν όμως και οι Κήρες, οι οποίες περιγράφονται από τον Ησίοδο με τρόπο εκπληκτικό: αρπάζουν τους μικρούς και τους καταβροχθίζουν.

Τέλος, υπάρχει η ίδια η εικόνα του θανάτου που είναι η Γοργώ, η Μέδουσα, δηλαδή ένα πρόσωπο τερατώδες που η θέα του σε απολιθώνει. 'Οταν διαβάζουμε τα κείμενα που αναφέρονται στον Περσέα και τη Γοργώ, βλέπουμε ότι αντιπροσωπεύει το γεγονός πως ο θάνατος είναι κάτι αδιανόητο για τον άνθρωπο. Αυτή η Γοργώ, για την οποία αφηγούνται ότι είναι ένα τέρας φρικτό και απερίγραπτο, συμπυκνώνει το παράλογο, το άλογο, το μη ανθρώπινο.

'Ενα πρόσωπο που υπήρξε και δεν υπάρχει πια, αυτό είναι το παράλογο, το αδιανόητο, ο θάνατος. Κι αυτό ακριβώς το αδιανόητο πρέπει κανείς να αποφύγει.

Jean-Pierre Vernant, Περί ορίων – ανάμεσα στον μύθο και την πολιτική ΙΙ (μτφρ. Μ. Γιόση, έκδ. Σμίλη, Αθήνα 2008, σ. 104).


-----
* Το προτιμώ από τη λέξη "κράνος" που δίνει στη μετάφραση η Μ. Γιόση. – Υπαινιγμός στο αγγείο όπου απεικονίζεται ο Σαρπηδών νεκρός να μεταφέρεται από τον Θάνατο και τον 'Υπνο. (Στην άλλη όψι έχει γραμμένο ες αεί το όνομα των πρωτοτόκων· Λέαγρος).