Η εξορία από την ιστορία συνετέλεσε ώστε να ωριμάσει στον Ντοστογιέφσκι η πίστη στο θαύμα – αλλά και στην συναίσθηση ότι η σύγχρονη τάξη του κόσμου υπακούει σε έναν βάναυσο νόμο. Η ιστορία δεν αποκαλύπτει την καθαρή ουσία της παρά μόνο σε αυτούς που προηγουμένως έχει ξεγράψει η ίδια. Αυτή η σκέψη ούτε κάν πέρασε από το μυαλό του Χέγκελ, αν και παρέδιδε μαθήματα ιστορίας δέκα χρόνια. Ο Ντοστογιέφσκι δεν χρειάστηκε μια δεκαετία περισυλλογής. Γνώριζε εμπειρικά ότι καμιά εποχή δεν είχε διατυμπανίσει τόσο την απόρριψη του πόνου όσο αυτή που αντλούσε την κουλτούρα της από το Διαφωτισμό – εντούτοις, δεν μπόρεσε να εξαφανίσει τον πόνο, αλλά μόνο να κρύψει το γεγονός ότι η ίδια είχε τις ρίζες της σ' αυτόν. Ο εσωτερικός και κρυμμένος πόνος έρχεται στο φώς και γίνεται ολοφάνερος όταν τα όρια της ζώνης επιρροής της νεώτερης ιστορίας γίνονται ορατά – στην προκειμένη περίπτωση γι' αυτούς που αποκόπηκαν (ή αποκλείστηκαν) από την ιστορία. Αυτή η διαπίστωση, κάτι σαν πραγματικός φωτισμός, δεν εξαφανίζει βέβαια τον πόνο, αλλά συντελεί ώστε αυτός, αντί να ροκανίζει εσωτερικά το άτομο που προσπαθεί να τον πνίξει, να το οδηγεί μάλλον σε κάποια σωτηρία, δηλαδή στην υγεία και στην εσωτερική ισορροπία.
Λάζλο Φολντένυϊ, Ο Ντοστογιέφσκι διαβάζει Χέγκελ στην Σιβηρία και κλαίει!..., (έκδ. Αρμός, Αθήνα 2008, σσ. 14-15).
στον ποετάστρο που το πρότεινε
2 σχόλια:
Σ' ευχαριστώ πολύ για την αφιέρωση και την συγκίνηση που μου έδωσες με την ανάρτηση ενός τόσο δυνατού αποσπάσματος. Σου αφιερώνω με τη σειρά μου ένα παρεμφερές από τα Collectanea :
«Από τις πολλές ευκολίες καταφέραμε να κάνομε ολάκερη τη ζωή μας μια αλυσίδα από δυσκολίες».
Ζήσιμος Λορεντζάτος Coll. No 905, σελ. 521. Δόμος Αθήνα 2009.
Πολύ δυνατό επίσης. Και σα να μιλάει και για μένα.
Υ.Γ. Πολύ σημαντική έκδοση, που ήδη φυλλομετρώ. Ο ίδιος.
Δημοσίευση σχολίου