φυτά ήμερα κηπευτικά

Μια μέρα η νήσος Κρήτη οργίστηκε πάρα πολύ.

Τράνταξε ολόκληρη επάνω στην αδαμάντινη βάση της

και απομακρύνθηκε από τα παράλια της χώρας των Γραικών.

Έκτοτε ζεί στη μέση του πελάγους.*

[...]

Ο στρύχνος ο κηπαίος ευδοκιμεί σε όλο το Βασίλειο της Κρήτης. Στα γραικικά λέγεται στύφνος. Είναι αυθάδης, ανυπάκουος και ερμαφρόδιτος. Γονιμοποιείται με τη βοήθεια των εντόμων. Μεταφέρουν τον αρσενικό σπόρο στον κόλπο του θηλυκού και έτσι δένει ο ανθός. Από το άνθος παράγονται σπόροι. Πολλές φορές ο στρύχνος, λόγω του ερμαφρόδιτου χαρακτήρος του, οργίζεται και μαυρίζει. Οι Λατίνοι τον αποκαλούν solanum nigrum. Τού αρέσει το λάδι. Παλαιά ζούσε στη σκιά των ελαιοδέντρων. Έπεφταν χάμω οι ελιές και έπινε το λάδι.

Καμιά φορά ο στρύχνος συνευρίσκεται με ένα φυτό θηλυκό ονόματι μπέλλα-ντόνα. Οι Λατίνοι το γράφουν belladona. Παλαιότερα η μπέλλα-ντόνα ήταν γυναίκα μάγισσα. Εκφύλου ωραιότητος. Συνουσιαζόμενη έχυνε δηλητήριο στους εραστές. Άλλοι πέθαναν. Άλλοι τρελαίνονταν. Για τούτο όταν συνευρίσκεται στρύχνος με μπέλλα-ντόνα το έδαφος δακρύζει λόγω αφροδισιακής οξύτητος. Απο αυτά τα δάκρυα παράγεται το δηλητήριο της μπέλλα-ντόνα. Το πίνουν όσοι ερωτεύονται απελπισμένα.

Γιώργης Γιατρομανωλάκης, Το Βασίλειο της Κρήτης. Γενικές πληροφορίες και χωριά (έκδ. Άγρα, Αθήνα 2013, σσ. 54-55).