τα ονόματα των θεών είναι κενά περιεχομένου

[…] η διδασκαλία της Εκκλησίας βρίσκεται ακόμη στα σπάργανά της και δεν μπορεί κανείς να περιμένει από τον Αθηναγόρα άρτια και πλήρη θεολογική διατύπωση, όταν μάλιστα αποφεύγει πλήρως να χρησιμοποιήσει το όνομα Ιησούς Χριστός. Έχει, όμως, τη δύναμη να διατυπώνει την πίστη της Εκκλησίας στην Αγία Τριάδα, ελέγχοντας συγχρόνως κατ' αυτόν τον τρόπο τους κατηγόρους των Χριστιανών: «τίς ουν ουκ αν απορήσαι τους άγοντας θεόν πατέρα και υιόν θεόν και πνεύμα άγιον, δεικνύντας αυτών και την εν τη ενώσει δύναμιν και την εν τη τάξει διαίρεσιν, ακούσας αθέους καλουμένους;».

*

Ο Απολογητής αναλαμβάνει να απαντήσει και σε μία ένσταση, η οποία, τηρουμένων των αναλογιών, παραπέμπει στο θέμα των εικόνων. Είναι η εξής: Η ανάγκη να πλησιάσουν οι άνθρωποι τους θεούς τους και να τούς προσφέρουν τα δώρα και τις θυσίες τους εκπληρώνεται μέσω των εικόνων (αγαλμάτων κλπ.). Επειδή, όμως, τα πρωτότυπα των εικόνων, δηλαδή των αγαλμάτων, είναι ψευδή, άρα και οι εικόνες, δηλαδή τα αγάλματα, δεν απεικονίζουν τίποτε!

Η αντίφαση, λοιπόν, υπάρχει στο ότι οι άνθρωποι προσφέρουν σε θεούς οι οποίοι, ως ανύπαρκτοι, αδυνατούν να αποδεχτούν τις προσφορές και μέσω των εικόνων/αγαλμάτων τους.

Εν τω μεταξύ ο Αθηναγόρας δεν φαίνεται διατεθειμένος να αντικρούσει τις θαυματουργικές ενέργειες των εθνικών ειδώλων. Αυτό γίνεται, μετά και τα όσα αναφέραμε ήδη πιο πάνω, επειδή ο Απολογητής γνωρίζει ότι τα ονόματα των θεών είναι κενά περιεχομένου, άρα οι ονομαζόμενοι θεοί είναι ανύπαρκτοι.

σημ. 53: […] Ο Απολογητής παραπέμπει και στον Υ 131 στίχο της Ιλιάδας του Ομήρου, όπου ομολογείται ότι είναι δύσκολο οι αθάνατοι θεοί να βγούν μπροστά μας, στο φώς: «… χαλεποί δε θεοί φαίνεσθαι εναργείς». […].

*

Ο Αθηναγόρας, υποχωρώντας προφανώς σε επίπεδο λόγου, θα δεχόταν να έχουν οι αρχαίοι σαρκοειδείς θεούς, αλλά να μην έχουν τα πάθη του θυμού και της οργής και τόσα άλλα που τούς χαρακτηρίζουν (σημ. 62 με παραπομπές στον Όμηρο).

Νικ. Τζιράκης, Απολογητές. Συμβολή στη σχέση των Απολογιών με την αρχαία ελληνική γραμματεία (έκδ. Αρμός, Αθήνα 2003, σσ. 106, 117-119, 122-123).