Οι μορφές της τέχνης, μιας και εγκαθιδρυθούν, δοκιμαστούν, μεταβιβαστούν και «καθιερωθούν» με την πλήρη έννοια της λέξης, είναι εξαιρετικά συντηρητικές. Ακόμη κι όταν το αρχικό μαγικό νόημα έχει ξεχαστεί εντελώς οι άνθρωποι εξακολουθούν να μένουν προσκολλημένοι στις παλιές μορφές με έκθαμβο σεβασμό:
όλες οι λεκτικές μορφές, οι μορφές χορού, οι μορφές στις εικαστικές τέχνες, κλπ., που κάποτε είχαν μια ειδική μαγική σημασία, διατηρούνται στην τέχνη προοδευμένων, πολύ αναπτυγμένων κοινωνιών, και ο μαγικός κοινωνικός νόμος μόνο πολύ βαθμιαία μετατρέπεται σε αισθητικό νόμο.
Χρειάστηκε πάντα ένα νέο κοινωνικό περιεχόμενο για να καταστραφούν εν μέρει, και εν μέρει να τροποποιηθούν οι παλιές μορφές και να γεννηθούν νέες.
[...]
Χωρίς τη σύγκρουση μεταξύ της προσωπικότητας (που αναπτυσσόταν μέσα από την εμπορευματική παραγωγή και το εμπόριο) και της προνομιούχας τάξης των γαιοκτητών (είτε λαϊκοί είτε εκκλησιαστικοί ήταν) οι εικαστικές τέχνες ποτέ δε θα αποκτούσαν το θάρρος να λανκάρουν τις αρχαϊκές μορφές -που αρχικά προορίζονταν να εξυπηρετούν ένα μαγικό σκοπό- ή να μετατοπίσουν την προσοχή τους στον άνθρωπο ως άτομο.
Η ίδια σύγκρουση γέννησε και τη νέα λυρική ποίηση που εισήγαγε ανθρώπινα και υποκειμενικά στοιχεία στο μαγικό ψαλμό, στην ομαδική προσευχή, στην επίκληση με μαγικά λόγια των θεών ή των πεθαμένων. Χύναν νέο κρασί σε παλιά ασκιά. Και χρειάστηκε πολύν καιρό το νέο περιεχόμενο για να βρεί νέες μορφές έκφρασης.
*
Βλέπουμε πως οι μορφές της τέχνης γενικά είναι συντηρητικές, αντιστέκονται σε κάθε αλλαγή. Ορισμένες μορφές, που υπάρχουν ακόμη σήμερα, παρουσιάζουν ίχνη από τις παλιές ομαδικές δεσμεύσεις και τις παλιές ομαδικές υποχρεώσεις.
Έρνστ Φίσερ, Η αναγκαιότητα της τέχνης (μτφρ. Φ. Χατζηδάκη, έκδ. Θεμέλιο, Αθήνα 1966, σσ. 197, 198).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου