Η τέλεια ενότητα ανθρώπου, ζώου, φυτού, πέτρας και πηγής, της ζωής και του θανάτου, της ομάδας και του ατόμου είναι προϋπόθεση κάθε μαγικής τελετουργίας.
Καθώς οι ανθρώπινες υπάρξεις όλο και περισσότερο ξεχώρισαν από τη φύση, καθώς η αρχική ενότητα της φυλής καταστρέφεται λίγο-λίγο με τον καταμερισμό της εργασίας και την κυριότητα στην ιδιοκτησία, διαταράσσεται όλο και περισσότερο η ισορροπία μεταξύ του ατόμου και του εξωτερικού κόσμου. Η έλλειψη αρμονίας με τον εξωτερικό κόσμο οδηγεί στην υστερία, σε καταληψίες, σε σπασμούς παραφροσύνης. Η χαρακτηριστική στάση της μαινάδας ή της βακχίδας -το κορμί τεντωμένο τόξο, το κεφάλι ριγμένο πίσω- είναι η κλασική στάση υστερίας. [...]
Η κατάσταση του να έχεις βγεί «έξω από τον εαυτό σου», δηλ. η υστερία, είναι μια βιαία αναδημιουργία της ομάδας, της ενότητας του κόσμου. Καθώς προχωρούσε η κοινωνική διαφοροποίηση, από την μια μεριά παρουσιάζονταν περίοδες ομαδικής δαιμονικής καταληψίας, και από την άλλη υπήρχαν άτομα (τα οποία συχνά τώρα σχημάτιζαν ενώσεις ή συντεχνίες) που κοινωνική τους λειτουργία ήταν να παθαίνουν καταληψίες ή «εμπνεύσεις».
Έργο αυτών των ατόμων, τόσο των αγίων όσο και των κολασμένων, αυτών των προφητών, των σιβυλλών και αοιδών ήταν να αποκατασταίνουν τη διαταραγμένη ενότητα και αρμονία με τον εξωτερικό κόσμο.
[παράθεμα από τον «Ίωνα» του Πλάτωνα].
Ο Θεός μιλά μέσα στους δαιμονισμένους έλεγε ο Πλάτων. Θεός είναι ένα όνομα για την ομάδα. Περιεχόμενο της δαιμονικής καταληψίας ήταν η ομάδα αναπαραστημένη με βίαιο τρόπο μέσα στο άτομο, ένα είδος μαζικής ουσίας. Έτσι, στη διαφοροποιημένη κοινωνία, η τέχνη εξελίχθηκε μέσα από τη μαγεία, ακριβώς σαν αποτέλεσμα της διαφοροποίησης και της αυξανόμενης αλλοτρίωσης στην οποία οδηγούσε η διαφοροποίηση.
Έρνστ Φίσερ, Η αναγκαιότητα της τέχνης (μτφρ. Φ. Χατζηδάκη, έκδ. Θεμέλιο, Αθήνα 1966, σσ. 46, 47-48).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου