Σάββατο 11 Νοεμβρίου 2023

έλκουν την καταγωγή από τα μαρμάρινα βυζαντινά τέμπλα


Η πρόοδος στον τoμέα της μελέτης των ξυλόγλυπτων τέμπλων που συντελέστηκε τελευταία από Έλληνες και ξένους ερευνητές, αποδεικνύει τουλάχιστον για την βυζαντινή παράδοση, ότι τα ξυλόγλυπτα τέμπλα όχι μόνο διατηρούν την ίδια αρχιτεκτονική δομή μέχρι τα μέσα του 18ου αι. στα Δωδεκάνησα, όπως τα μαρμάρινα του 11-13ου αι., αλλά ακολουθούν με ανεπαίσθητες παρεκκλίσεις τα ίδια διακοσμητικά θέματα εκείνων.

Παραδείγματος χάρη τα ζεύγη κιόνων με τον Ηράκλειο κόμβο στο τέμπλο των Αγ. Αποστόλων κάτω από την Μεγάλη Παναγιά στη Χώρα Πάτμου χρησιμοποιήθηκαν στη Δύση και ενδεχομένως σε περιορισμένη κλίμακα και στον ελληνικό χώρο, αλλά είναι παράλληλα το χαρακτηριστικότερο κόσμημα των βυζαντινών μαρμάρινων τέμπλων, γνωστό άλλωστε και από μικρογραφίες χειρογράφων. Το ίδιο χαρακτηριστικοί είναι και οι μικροί οκταγωνικοί στύλοι που ορίζουν τις θέσεις των δεσποτικών εικόνων στα ξυλόγλυπτα αλλά και στα γραπτά τέμπλα της Πάτμου [...], οι ομφαλοί στις αχιβάδες, [...]τα μεγάλα σαρκώδη ακανθόφυλλα της πάνω ζώνης του κοσμήτη [... κλπ.].

*

[...] τα ξυλόγλυπτα τέμπλα της Δωδεκανήσου, ιδίως τα πατμιακά που είναι έργα Κρητών, έλκουν την καταγωγή τους από μαρμάρινα βυζαντινά, διανθισμένα ωστόσο με νέα διακοσμητικά από επίδραση της δυτικής τεχνοτροπίας του καιρού τους.

Άλλωστε ας μη ξεχνάμε, ότι η Τέχνη δεν έχει σύνορα και πως κάποια διακοσμητικά που άρεσαν, δεν έπαψαν να χρησιμοποιούνται για πολλούς αιώνες παράλληλα ή αναμειγμένα με άλλα νεότερα που γεννήθηκαν με τους νέους καλλιτεχνικούς ρυθμούς.

Χαρ. Κουτελάκης, Ξυλόγλυπτα τέμπλα της Δωδεκανήσου μέχρι το 1700 (διδ. διατριβή, έκδ. Δωδώνη, Αθήνα-Γιάννινα 1986, σσ. 171-172, 173).

Δεν υπάρχουν σχόλια: