[…] Βλέπουμε ότι τα παιδιά μας σε πολλές σημαντικές περιπτώσεις δεν αντιδρούν όπως θα ανταποκρινόταν στα ίδια τους τα βιώματα, αλλά ενστικτωδώς, τρόπον τινά όπως τα ζώα, κάτι που μπορεί να εξηγηθεί μόνον φυλογενετικά. Η επιστροφή του απωθημένου γίνεται αργά, ασφαλώς όχι αυθόρμητα, αλλά υπό την επιρροή όλων των αλλαγών στις συνθήκες ζωής, από τις οποίες είναι γεμάτη η ιστορία του ανθρώπινου πολιτισμού.
[…] Ο πατέρας ξαναγίνεται αρχηγός της οικογένειας, αλλά η εξουσία του δεν είναι απεριόριστη όπως του προπάτορα στην πρωταρχική ομάδα. Το ζώο-τοτέμ υποχωρεί ενώπιον του θεού κατά σαφείς μεταβατικές βαθμίδες. Στην αρχή ο ανθρωποειδής θεός έχει ακόμη κεφαλή ζώου, αργότερα μεταμορφώνεται κατά προτίμηση σε αυτό το ορισμένο ζώο, ύστερα αυτό το ζώο γίνεται ιερό γι' αυτόν και ο αγαπημένος του συνοδός, ή έχει σκοτώσει το ζώο και φέρει ο ίδιος μια επωνυμία αναγόμενη σε αυτό.
Ανάμεσα στο ζώο-τοτέμ και στον θεό εμφανίζεται ο ήρωας, συχνά ως πρώτη βαθμίδα προς την θεοποίηση. Η ιδέα μιας υπέρτατης θεότητας αναδύεται μάλλον πολύ νωρίς, στην αρχή είναι απλώς σκιώδης και δεν αναμειγνύεται στα καθημερινά ενδιαφέροντα του ανθρώπου.
Με την συνένωση των φυλών και των λαών σε μεγαλύτερες ενότητες οργανώνονται και οι θεοί σε οικογένειες, σε ιεραρχίες. Ένας από αυτούς ανυψώνεται συχνά σε υπέρτατον άρχοντα θεών και ανθρώπων. Διστακτικά σημειώνεται το επόμενο βήμα, η λατρεία μόνον ενός θεού, και τελικά λαμβάνεται η απόφαση να παραχωρηθεί όλη η εξουσία σε έναν μοναδικό θεό και να μην γίνεται ανεκτός κανένας άλλος θεός πλάι σε αυτόν.
Τώρα μόνον αποκαταστάθηκε το μεγαλείο του πατέρα της πρωταρχικής ομάδας και στάθηκε δυνατόν να αναπαραχθούν τα συναισθήματα που έτρεφαν οι άνθρωποι για εκείνον. Το πρώτο αποτέλεσμα της συνάντησης με εκείνον που τόσον καιρό ένοιωθαν την απουσία του και τον λαχταρούσαν ήταν επιβλητικό και έτσι όπως το περιγράφει η παράδοση της νομοθεσίας στο όρος Σινά. Θαυμασμός, δέος και ευγνωμοσύνη για το γεγονός ότι εκείνος τούς αντίκρυσε με επιείκεια -η μωσαϊκή θρησκεία δεν γνωρίζει άλλα αισθήματα απέναντι στον πατέρα-θεό εκτός από αυτά τα θετικά.
[…] [Με τον Παύλο] στην θέση της μακάριας πεποίθησης ότι οι Εβραίοι είναι ο περιούσιος λαός μπήκε τώρα η απελευθερωτική λύτρωση.
[…] Το ακατονόμαστο έγκλημα αντικαταστάθηκε από την παραδοχή ενός κατά βάθος σκιώδους προπατορικού αμαρτήματος. Το προπατορικό αμάρτημα και η λύτρωση μέσω της ανθρωποθυσίας έγιναν οι ακρογωνιαίοι λίθοι της νέας θρησκείας που ίδρυσε ο Παύλος.
Σίγκμουντ Φρόϋντ, Ο άνδρας Μωϋσής και η μονοθεϊστική θρησκεία (μτφρ. Λευτέρης Αναγνώστου, έκδ. Επίκουρος, Αθήνα 1997, σσ. 246, 247-248, 250, 250-251 ).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου