η συνεχιζόμενη θέληση του πατέρα

το ιερό αρχικά δεν είναι τίποτε άλλο από
την συνεχιζόμενη θέληση του πατέρα.*

Η θέληση του πατέρα δεν ήταν όμως μόνο κάτι που δεν επιτρεπόταν να θιγεί και που έπρεπε να τιμάται ιδιαίτερα, αλλά και κάτι που προκαλούσε δέος, διότι απαιτούσε μια οδυνηρή οριακή παραίτηση. Όταν ακούμε ότι ο Μωυσής «καθαγίασε» τον λαό του με την καθιέρωση του εθίμου της περιτομής, αντιλαμβανόμαστε πια το βαθύ νόημα αυτού του ισχυρισμού.

Η περιτομή είναι το συμβολικό υποκατάστατο του ευνουχισμού, τον οποίο ο προπάτορας ως απόλυτος κυρίαρχος επέβαλλε κάποτε στους γιούς του, και όποιος δεχόταν αυτό το σύμβολο έδειχνε ότι ήταν πρόθυμος να υποταγεί στην θέληση του πατέρα, ακόμη και αν αυτός τού επέβαλλε την πιο επώδυνη θυσία.

*

[…] η μωσαϊκή θρησκεία επέβαλε την επιρροή της στον εβραϊκό λαό μόνον όταν πέρασε στην παράδοση.
[…] Κατανοούμε ότι ο πρωτόγονος χρειάζεται έναν θεό ως δημιουργό του κόσμου, ως φύλαρχο, ως όν που μεριμνά γι' αυτόν προσωπικά.
[…] η ιδέα ενός μοναδικού θεού σημαίνει και μια πρόοδο στην πνευματικότητα […]
[…] Δεν πιστεύουμε … ότι υπάρχει σήμερα ένας μοναδικός μεγάλος θεός, αλλά ότι σε πανάρχαιους χρόνους υπήρξε ένα μοναδικό πρόσωπο, που τότε έπρεπε να φαίνεται στους άλλους πολύ μεγάλο και που αργότερα, θεοποιημένο πια, επανήλθε στη μνήμη των ανθρώπων.
[…] Μια τέτοια ιδέα έχει ψυχαναγκαστικόν χαρακτήρα, πρέπει να γίνει πιστευτή. Στον βαθμό που είναι παραμορφωμένη μπορούμε να την χαρακτηρίσουμε αυταπάτη, στον βαθμό που σημαίνει την επιστροφή του παρελθόντος πρέπει να την αποκαλέσουμε αλήθεια.

Σίγκμουντ Φρόϋντ, Ο άνδρας Μωϋσής και η μονοθεϊστική θρησκεία (μτφρ. Λευτέρης Αναγνώστου, έκδ. Επίκουρος, Αθήνα 1997, σσ. 231, 239, 240, 241, 241, 242). - Το motto εκ του ιδίου (ό.π., σ. 230).