για την λίμπιντο

Αν ένας άλλος μαζικός δεσμός εμφανιστεί στη θέση του θρησκευτικού,
όπως φαίνεται τώρα να το καταφέρνει ο σοσιαλιστικός,
τότε θα προκύψει η ίδια μισαλλοδοξία έναντι όσων στέκουν απ' έξω *

Η λίμπιντο […] μια έκφραση παρμένη από τη θεωρία των συγκινήσεων. Έτσι ονομάζουμε τη θεωρούμενη ως ποσοτικό μέγεθος -έστω και προσώρας μη μετρήσιμο- ενέργεια εκείνων των ενορμήσεων που σχετίζεται με όλα όσα κανείς μπορεί να συμπεριλάβει στη λέξη αγάπη [Liebe]. Τον πυρήνα αυτού που αποκαλείται αγάπη και υμνείται από τους ποιητές συνιστά, φυσικά, η σεξουαλική αγάπη που αποσκοπεί στη σεξουαλική ένωση. […] όλες αυτές οι τάσεις είναι η έκφραση των ίδιων ενορμητικών ωθήσεων, που παρακινούν σε σεξουαλική ένωση των δύο φύλων, που μέσα σε άλλες σχέσεις εκτρέπονται από αυτόν τον σεξουαλικό στόχο ή εμποδίζονται στην επίτευξή του, αλλά συγχρόνως διατηρούν πάντα αρκετή από την πρωταρχική τους ουσία ώστε να αναγνωρίζονται εύκολα […].

*

[…] έρωτας δεν είναι τίποτα περισσότερο από μια επένδυση αντικειμένου εκ μέρους των σεξουαλικών ενορμήσεων με σκοπό την άμεση σεξουαλική ικανοποίηση, η οποία και σβήνει με την επίτευξη αυτού του στόχου· αυτός είναι ο κοινός, αισθησιακός έρωτας. [...] Η σιγουριά με την οποία μπόρεσε κανείς να περιμένει την εκ νέου αφύπνιση της σβησμένης ανάγκης πρέπει, ασφαλώς, να υπήρξε το πρώτο κίνητρο να περιβληθεί το σεξουαλικό αντικείμενο με μια διαρκή επένδυση, να το «αγαπά» κανείς ακόμα και ενδιάμεσα, όταν ο πόθος απουσιάζει.

*

[…] Είναι ενδιαφέρον ότι ακριβώς οι στοχοανεσταλμένες σεξουαλικές τάσεις είναι αυτές που επιτυγχάνουν τόσο διαρκείς δεσμούς μεταξύ των ανθρώπων. Αυτό φαίνεται εύκολα από το γεγονός ότι δεν μπορούν να προσφέρουν πλήρη ικανοποίηση, ενώ οι μη ανεσταλμένες σεξουαλικές τάσεις, αφού πετύχουν μέσω εκτόνωσης τον εκάστοτε σεξουαλικό στόχο, υπόκεινται σε μείωση. Ο αισθησιακός έρωτας είναι μοιραίο να σβήνει μαζί με την ικανοποίηση· για να διαρκέσει, πρέπει να αναμιχθεί εξαρχής με καθαρά τρυφερές, δηλαδή στοχοανεσταλμένες, συνιστώσες ή να υποστεί έναν ανάλογο μετασχηματισμό.

*

Ας σημειώσουμε ότι στις δύο αυτές τεχνητές μάζες [Εκκλησία, Στρατός] το κάθε άτομο είναι λιβιδινικά δεμένο, αφενός με τον ηγέτη (Χριστός, στρατηγός), αφετέρου με τα άλλα άτομα της μάζας.

*

[…] Είναι σύνηθες να μεταστρέφονται οι άμεσες, βραχύβιες καθαυτές, σεξουαλικές βλέψεις σε μόνιμο, απλώς τρυφερό δεσμό, ενώ το στέριωμα ενός γάμου που έγινε από ερωτικό πάθος βασίζεται εν πολλοίς στη διαδικασία αυτή.

*

Τα δύο πρόσωπα που συναντιούνται με σκοπό τη σεξουαλική ικανοποίηση εκφράζουν, καθώς αναζητούν την μοναξιά, τη διαμαρτυρία τους απέναντι στην ενόρμηση της αγέλης, απέναντι στο αίσθημα της μάζας. Όσο πιο ερωτευμένοι είναι, τόσο πιο πολύ αρκούνται μεταξύ τους. Η αποποίηση της επίδρασης της μάζας εκφράζεται ως αίσθημα αιδούς. Οι πλέον σφοδρές συναισθηματικές αντιδράσεις ζήλειας ξεσπούν για να προστατέψουν τη σεξουαλική επιλογή αντικειμένου από την ανίερη επαφή ενός μαζικού δεσμού. Μόνο όταν ο τρυφερός, άρα προσωπικός, παράγοντας της ερωτικής σχέσης υποχωρεί εντελώς σε σχέση με τον αισθησιακό, είναι δυνατόν για ένα ζευγάρι να έχει σεξουαλικές σχέσεις παρουσία άλλων ή να εκτελεί ταυτόχρονη σεξουαλική πράξη μέσα σε μια ομάδα, όπως σε ένα όργιο.

Sigmund Freud, Ψυχολογία των μαζών και ανάλυση του Εγώ (μτφρ. Β. Πατσογιάννης, έκδ. Πλέθρον, Αθήνα 2014, σσ. 38-39, 67 (και πρβλ. σσ. 68-70 για τον έρωτα της εφηβείας), 73 (πρβλ. σ. 113), 45, 108, 109). - Το motto εκ του ιδίου (ό.π., σ. 50).