η ωραιότητα δαμάζει η ίδια τον εαυτό της

Μια σημύδα, ένα πεύκο, μια λεύκη είναι ωραία όσο υψώνονται προς τα πάνω κομψά, μια βαλανιδιά όσο τα κλαδιά της κυρτώνουν· η αιτία είναι ότι η τελευταία, εάν αφεθεί στον εαυτό της, προτιμά να κινείται σε καμπύλη γραμμή, ενώ τα πρώτα προτιμούν να εκτείνονται σε ευθεία γραμμή. Εάν λοιπόν η βαλανιδιά δείχνει κομψή και η σημύδα λυγισμένη, τότε και οι δύο δεν είναι ωραίες επειδή οι κατευθύνσεις τους μαρτυρούν ξένη επιρροή, ετερονομία. Εάν απεναντίας η λεύκη κάμπτεται από τον άνεμο, τη βρίσκουμε και πάλι ωραία επειδή με την ταλάντωσή της εκφράζει την ελευθερία της.

Ποιο δέντρο θα προτιμήσει ο ζωγράφος πιο πολύ να αναζητήσει για να το χρησιμοποιήσει στα τοπία; Ασφαλώς εκείνο που κάνει χρήση της ελευθερίας που του εκχωρήθηκε παρόλη την τεχνική της κατασκευής του – που δεν προσαρμόζεται δουλικά στο γειτονικό δέντρο, αλλά αποτολμά κάτι, έστω και με λίγο θράσος, που διασαλεύει την τάξη, που στρέφεται πεισματικά προς τη μια ή προς την άλλη κατεύθυνση, ακόμη και αν έπρεπε με τη βίαιη κίνησή του πέρα δώθε να δημιουργήσει εδώ ένα κενό ή να προκαλέσει εκεί σύγχυση σε κάτι. Απεναντίας, ο ζωγράφος θα προσπεράσει με αδιαφορία εκείνο το δέντρο το οποίο κινείται διαρκώς στην ίδια κατεύθυνση, παρότι το είδος του παρέχει σε αυτό πολύ περισσότερη ελευθερία, του οποίου τα κλαδιά παραμένουν, όλο φόβο, στοιχισμένα στη σειρά, σαν να ήταν όλα με ακρίβεια ευθυγραμμισμένα.

[...]

Διότι είναι η ίδια η φύση αυτή που προδίδει απερίσκεπτα το μυστικό της.

Σίλλερ, "Η ωραιότητα δαμάζει η ίδια τον εαυτό της" (απόσπασμα∙ την προδημοσίευση ηύρα στην Καθημερινή (δες εδωδά) προ ολίγων ετών. Γέμουν ενδιαφέροντος τα γραφόμενα. Ο ίδιος).

όλα για το βυζάκι σου, μαλάμω

ΠΡΟΜΑΧΕΩΝΑ ΤΟΝΔΕ ΠΗΓΑΙΟΥ ΥΔΑ
ΤΟΣ ΑΝΗΓΕΙΡΕΝ ΕΚ ΒΑΘΡΩΝ ΟΔΥ
ΣΣΕΥΣ ΑΝΔΡΙΤΖΟΥ ΕΛΛΗΝΩΝ
ΣΤΡΑΤΗΓΟΣ ΣΥΝ ΤΩ ΓΕΝΝΑΙΩ ΓΟΥΡΑ
ΕΝ ΕΤΕΙ ΑΩΚΒ ΚΑΤΑ ΜΗΝΑ
ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ *

Ποιός είδεν ήλιο 'που βραδύ κι άστρο το μεσημέρι
ποιός είδε κόρ' ανύπαντρη να πάη με τους κλέφτες!

Δώδικα χρόνους έκανε αρματολός και κλέφτης,
κανένας δεν την λόγιαζε από τα παλλικάρια.

Και μια λαμπρή, μια πασχαλιά, μια πίσημη ημέρα,
βγήκαν να παίξουν τα σπαθιά, να ρίξουν το λιθάρι,
κι η κόρ' από το ζόρι της κι από τη λεβεντιά της,

της ξεθ'λυκώθη το κομπί και φαν'κε το βουζί της!
'Αλλος το λέγει μάλαμα κι άλλος το λέγει ασήμι
κι ένα μικρό κλεφτόπουλο στάθηκε και τους λέγει:

Δεν είναι κείνο μάλαμα, δεν είναι κείν' ασήμι,
μον' είν' της κόρης το βουζί, της κόρης το μαστάρι.

-Τσώπα, τσώπα, κλεφτόπουλο, έξυπνο παλληκάρι,
κι εγώ θέλω να παντρευτώ, να πάρω σένα άντρα.

Κλέφτικο δημοτικό τραγούδι, στον τόμο Ελληνικά δημοτικά τραγούδια, επιμ. Δημ. Πετρόπουλος (Βασική Βιβλιοθήκη, έκδ. Ζαχαρόπουλος, τ. 46-47, σ. 226), όπου σταχολογείται υπό τον τίτλο επεισόδια ακαθόριστα.


-----
Υ.Γ. Η κόρη που βγαίνει να πολεμήση με παλλικάρια είναι και θέμα ακριτικού τραγουδιού. (Σ.τ.Ε.). Στο motto η επιγραφή την οποία μαρμαροθέτησε ο Οδυσσέας Ανδρούτσος στον προμαχώνα που ανέγειρε στα 1822 για να προστατέψει την πηγή της Κλεψύδρας στην βόρεια κλιτύ της Ακροπόλεως. Σκαλάκια παλαιόθεν την συνέδεαν με τ' απάτητο κάστρο. Ο ίδιος.

για την νηστεία

Η Στεφανία μένει πιστή στις παραδοσιακές μορφές της θρησκείας και ξέρει καταλεπτώς όλες τις πασχαλινές και τις νηστήσιμες ημέρες. Ξέρει ωστόσο να εξηγήση το νόημα της νηστείας, αν και με μια προοπτική γενικά θρησκευτική μάλλον παρά ειδικά χριστιανική: «Είναι που άμα παραγεμίσης την κοιλάρα σου δεν μπορείς να ξεκολλήσης απ' τη γη. Πού και πού πρέπει ν' αλαφρώνη κανείς» (Περίπτερο καρκινοπαθών, 202). Και στην έκπληκτη ερώτηση του Ντιόμκα – «Μα γιατί ν' αλαφρώνη;» - βρίσκει την αποφασιστική απάντηση: «...για νά 'χη πιότερο φως» (id.). Είναι η αλήθεια πως δεν λέει ποιος είναι η πηγή του φωτός, πως δεν αναφέρει τον Αναστάντα, μαρτυρεί όμως ταπεινά την παρουσία του, όχι με λόγια αλλά με πράξεις, με μια κάποια διαφάνεια, μοιράζοντας στις γειτόνισσές της και στις γυναίκες του θαλάμου τα τρόφιμα που της φέρνουν τα παιδιά της, θυμίζοντας πως «όλα εξαρτώνται απ' το Θεό», πως «ο Θεός βλέπει» και πως στις χειρότερες στιγμές πρέπει να του έχη κανείς εμπιστοσύνη (200). Και «το φωτεινό χαμόγελό της δεν την εγκαταλείπει ποτέ» (202).

Olivier Clement, Το πνεύμα του Σολζενίτσυν (μτφρ. Ελ. Δαλαμπίρα, έκδ. Εστία, Αθήνα χ.χ., σσ. 97-98).

το κόκκινο νήμα των μαρτύρων

Δεν σκοπεύω να κάνω, ακόμα μια φορά, κοινωνιολογική ανάλυση για την Εκκλησία. Δεν σκοπεύω να πώ, ακόμα μια φορά, το mea culpa της Εκκλησίας. 'Οσοι δεν θέλουν να δούν στην ιστορία της Εκκλησίας παρά μόνο τα αμαρτήματα της χριστιανοσύνης –ναι, ήταν μεγάλα, αλλά και πόση ομορφιά αυτή δημιούργησε!-, ξεχνούν τα εκατομμύρια των υπάρξεων που σώθηκαν από την απελπισία, από την απόγνωση, από το μηδέν, χάρη στην αδιάλειπτη προσευχή της Εκκλησίας, χάρη στην αδιάλειπτη τέλεση των μυστηρίων. Αυτοί ξεχνούν τα δύο νήματα που συνυφαίνονται στην αληθινή συνέχεια αυτής της ιστορίας: το κόκκινο νήμα των μαρτύρων και το χρυσό νήμα των αγιασμένων.

Ολιβιέ Κλεμάν, Οι καιροί που καλούν την Εκκλησία (μτφρ. Κ. Σπαθαράκης, έκδ. Μαΐστρος, Αθήνα 2004, σ. 13).

κατέγραφον δ’ εις τους τοίχους (δεύτερο)

Apolinaris medicus Titi imperatoris hic cacavit bene

που σημαίνει:
«Ο Απολλινάριος, γιατρός του αυτοκράτορα Τίτου,
αφόδευσε εδώ καλά!»

Hercolanum, Casa della Gemma
Ερκολάνο (Ηράκλεια), Σπίτι του πετραδιού.



Το λεγόμενο "Σπίτι του Πετραδιού" [gemma = πολύτιμο πετράδι, κόσμημα, τζοβαΐρι, πετράδι λοιπόν αλλά και μπουμπούκι] στην νοτιοδυτική άκρη της ανασκαφής στο Ερκολάνο (το οποίο είναι η αρχαιοελληνική Ηράκλεια, ένα παραθαλάσσιο ψαροχώρι, επίνειο της Πομπήιας στον κόλπο της Νάπολης) έχει ένα αίθριο τύπου «τοσκάνικουμ» που διατήρησε την ωραία άσπρη και κόκκινη διακόσμησή του, αφού καλύφθηκε τόσους αιώνες μέσα στην ηφαιστιακή υλή της καταστροφικής έκρηξης του Βεζούβιου (του θέρους εκείνου, ήτοι την 24η Αυγούστου του 79 μ.Χ.). Η αρχαιολογική σκαπάνη, μάλιστα, βρήκε τοποθετημένα πάνω στην εστία της κουζίνας τον βραστήρα και μια μικρή χύτρα. Αλλά την προσοχή των ερευνητών τράβηξε το graffiti που διάβασαν πάνω στον τοίχο του αποχωρητηρίου του σπιτιού αυτού. Το ασεβές χέρι ενός διάσημου ιατρού, και συγκεκριμένα ο γιατρός του αυτοκράτορα Τίτου, είχε χαράξει στον τοίχο αυτό, ικανοποιημένος μετά την αφόδευσή του, την ως άνω λατινική επιγραφή! Την χάραξε, να πω, άραγε με γραφίδα τα υπολείμματα σκατά του στο δάχτυλο ή μόνο με το ιατρικό του νυστέρι; 'Οπως και νά 'χει, αυτά νά 'ναι άραγε τα τελευταία σου λόγια προ του επικείμενου θανάτου της ασφυξίας ως εκ της εκρήξεως του ηφαιστείου;

Ανταπόκριση από το ΕΡΚΟΛΑΝΟΥΜ (Ιούνιος 2006)!
Ο ίδιος.

ο τράγος

Κατέφθασαν ένα απογευματάκι με το αγροτικό τους αμάξι, κουβαλώντας μερικά δέντρα που είχα παραγγείλει για το χτήμα. Δίπλα στον οδηγό καθόταν η νεαρή γυναίκα του, πάνω στην καρότσα όπου είχαν φορτώσει τα δέντρα, γελούσαν κι έπαιζαν τα τρία παιδιά τους, ενώ δεμένος στην άλλη άκρη ένας μεγάλος τράγος, μαύρος με τεράστια σκουλαρίκια, όρθιος, κύτταζε ήρεμα και κάπως απόκοσμα.

Με χαιρέτησαν όλοι μαζί, διά βοής, φωνάζοντας και τρέχοντας τα παιδιά κατέβασαν τα δέντρα, τα τοποθέτησαν με προσοχή στην μάντρα και μού ευχήθηκαν «καλή επιτυχία».

Τούς κάλεσα για ένα γλυκό, αλλά αρνήθηκαν. Ανέβηκαν γρήγορα στο αγροτικό, και ο οδηγός μού ζήτησε συγγνώμη που φεύγουν έτσι βιαστικά.

-Βιαζόμαστε, μού λέει, πρέπει να κατέβουμε στο γιαλό να πλύνουμε τον τράγο.

Και ξεκινώντας, πρόσθεσε χαμηλώνοντας τη φωνή:

-Μεγάλωσε, και μυρίζουν τα αχαμνά του. Πρέπει να τα πλύνουμε, και να προλάβουμε να τον σφάξουμε πριν νυχτώσει.

Ηλίας Παπαδημητρακόπουλος, «Ο τράγος», στο Ο θησαυρός των αηδονιών και άλλα διηγήματα (έκδ. Γαβριηλίδης, Αθήνα 2009, σσ. 104-105).

*

Μα τον 'Αγιον μου Θεόδωρον, τον μέγαν απελάτην...

Βασίλειος Διγενής Ακρίτης, (στιχ. 891).

κατέγραφον δ’ εις τους τοίχους

[οι εισβολείς] εκπαθείς όντες προς τας ωφελείας...
(= ξαναμμένοι από τον πόθο της λαφυραγωγίας...) *

Με τη σκέψη δηλαδή των κακουργημάτων που είχαν διαπράξει οι Αιτωλοί στο Δίο και τη Δωδώνη (πρβλ. Ιστοριών Δ' 62 & 67), [οι Μακεδόνες] έβαλαν φωτιά στις στοές [του Θέρμου] και κατέστρεψαν τα υπόλοιπα πολύτιμα αφιερώματα –μερικά μάλιστα ήταν κομψοτεχνήματα που στοίχησαν πολύ (: και πολλής επιμελείας ένια τετευχότα και δαπάνης). Και δεν έκαψαν μόνο τις οροφές, αλλά ισοπέδωσαν εντελώς τις στοές. Γκρέμισαν και τα αγάλματα (: ανέτρεψαν και τους ανδριάντας), που ήταν πάνω από δυο χιλιάδες, και πολλά τα έσπασαν εκτός από εκείνα που είχαν μορφή θεών ή επιγραφή που αναφέρονταν σε θεούς (: πλην όσοι θεών επιγραφάς ή τύπους είχον). Αυτά δεν τα πείραξαν (: απέσχοντο). 'Εγραφαν στους τοίχους και το στίχο –ήταν τότε σε όλα τα χείλη- του Σάμου, που η ποιητική του δεξιότητα τότε άρχιζε να φαίνεται. Ο Σάμος ήταν [...] σύντροφος του βασιλιά. Ο στίχος ήταν: Βλέπεις πού χτύπησε του Δία το βέλος; (: οράς το δίον ού βέλος διέπτατο;)

Γράφει ο Πολύβιος [Ιστοριών Ε' 9 (μτφρ. Ν.Δ. Τριανταφυλλόπουλος, έκδ. Στιγμή, Αθήνα 1998, σσ. 26-27)] για τα αντίποινα που επέβαλε ο Φίλιππος της Μακεδονίας, το 218 π.Χ., στους Αιτωλούς και στην πόλη τους, το Θέρμο. 'Οπου γίνεται αναφορά και σε αρχαία graffiti! με ευφυή στιχάκια, διότι κατά τον μεταφραστή "η σημασία του παρατιθέμενου στίχου πολλαπλασιάζεται λόγω της θέσης της λέξης δίον, με αποτέλεσμα η οποιαδήποτε μετάφραση-μεταγραφή του να περιορίζει πολύ αυτό το «σημαντικό» παίγνιο" (ό.π., σ.27, σημ.6).




-----
* Το motto όμως εκ του Πολύβιος, Ιστοριών Δ' 58 (μτφρ. Ν.Δ. Τριανταφυλλόπουλος, έκδ. Στιγμή, Αθήνα 1997 [α' Γαλαξίας 1971], σσ. 114-115).


Υ.Γ. 1. Στέκομαι σε κείνο το 'εκπαθείς', το οποίο προσάπτει ο αρκάς ιστορικός στους Αιτωλούς εισβολείς της αχαϊκής Αιγείρας περί το 219 π.Χ., λέξη που έρχεται να επαναδιατυπώσει όλην την ύλην του 'πάθους'. Για τα 'πάθη' όμως, ίδε προηγούμενες αναρτήσεις φίλε αναγνώστη. Το πάθος, λοιπόν, ήδη από την προχριστιανική εποχή, αποβαίνει, συνήθως, ολεστήριον για τον παθόντα και ολέθριον για τον φέροντα (πάσχοντα).

2. Στέκομαι και στην θεοσέβεια εκείνων των λαών (ιστορικών μας προγόνων της προχριστιανικής, το ξαναλέω, εποχής), όπως τουλάχιστον την αναδεικνύει το γεγονός της μη ανατροπής των αγαλμάτων των θεών εν μέσω κοινότυπων λεηλασιών και βιαιοπραγιών κατά ομοεθνών!.

3. Η παράγραφος ωστόσο είναι ενδεικτική και για την σωτήρια για την πόλη τους αντίδραση τινών εκ των Αιγειρατών. Τούτα σημείωνα απ' αφορμή του αρχαίου κειμένου, ο ίδιος.

αναρχική θεώρηση

Πιστεύω στον Θεό. Ο άνθρωπος είναι κατασκευασμένος ως λατρευτικό ον κι έχει το χάρισμα να αναρωτιέται για τα έξω από αυτόν. Πιστεύω στην Ορθοδοξία γιατί είναι η απόλυτα αναρχική θρησκεία. Γιατί σού λέει πως οτιδήποτε θέλεις να πείς στον άλλο πρέπει να το πεις πρώτα στον εαυτό σου. Αντί, για παράδειγμα, να σπάσεις μια βιτρίνα, πρέπει να σπάσεις πρώτα το καθεστώς που έχεις εσύ μέσα σου. Και αυτό δεν είναι καθόλου εύκολο. Νομίζω ότι μόνο έτσι μπορούμε να προχωρήσουμε στη ζωή μας και χωρίς Θεό είναι πολύ δύσκολα.

'Αρης Σερβετάλης, ένας σεμνός και διόλου προσχηματικός ηθοποιός (απόσπασμα από τη συνέντευξή του στο προπαρελθόν Lifo, της Πέμπτης 24 Φεβρ. 2011. Εδωδά ολόκληρη).

Πρωταγωνιστεί στο νεανικό έργο του Τσέχωφ, Πλατόνοφ, στην Νέα Σκηνή του Εθνικού, όπου ο Γιώργος Λάνθιμος δημιουργεί κάτι πολύ αξιολογότερο από τον πολυδιαφημισμένο και απατηλό Κυνόδοντα, αν και, για μιά ακόμη φορά, μεταφέρει στα καθ' ημάς κάτι διασκευασμένο ήδη στο εξωτερικό, όπως σ' αυτήν την περίπτωση δουλειά του Ντέιβ Χέαρ, σύμφωνα με το πρόγραμμα της παράστασης. Ο ίδιος.

*

δριμύς ο χειμών, αλλά γλυκύς ο Παράδεισος *

-----
* το τελευταίο στιχάκι εκ των προσομοίων του Τριωδίου της Θ' Μαρτίου (ιδιόμελον εις το Κύριε εκέκραξα του Εσπερινού των αγίων μεγάλων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων, των εν τη λίμνη Σεβαστείας μαρτυρησάντων. Ποίημα τινός μοναχού Ιωάννου). Ετέρα γραφή, εκ του Μηναίου Μαρτίου, διορθωθέν υπό Βαρθολομαίου Κουτλουμουσιανού του Ιμβριου (έκδ. Αποστολικής Διακονίας, Αθήνα 1970), δίδει: "Δριμύς ον υπεμείνατε κρυμόν, αλλά γλυκύς ο Παράδεισος".

μεταξύ αμαρτίας του σώματος και πνευματικής ελευθερίας

πάντα μοι έξεστιν, αλλ' ου πάντα συμφέρει∙ πάντα μοι έξεστιν,
αλλ' ουκ εγώ εξουσιασθήσομαι υπό τινος.

απ. Παύλος (Α' Κορ. ς' 12)

Το πιο αγαπητό από τα έργα του Μάρκου είναι τα διακόσια κεφάλαια Περί νόμου πνευματικού. Πρόκειται για ερμηνευτική ανάπτυξι όσων ο Απόστολος Παύλος αναφέρει περί πάλης του χριστιανού κατά της αμαρτίας στο έβδομο κεφάλαιο της Προς Ρωμαίους επιστολής (στ. 14-25). Ερμηνευτική στην προοπτική της ασκητικής βιοτής, την οποία είχε περιγράψει, όπως είδαμε, ο Ευάγριος. Και για τον Μάρκο σκοπός της μοναστικής ασκήσεως είναι η έξοδος από τον κλοιό της αμαρτιάς ως πνευματικού θανάτου μας. Η αμαρτία δεν κληρονομείται: το Βάπτισμα καθαρίζει την ψυχή από κάθε δαιμονική παρουσία, οπότε μόνο με νέα πτώσι μάς ξανακυριεύει ο θάνατος. Εάν η αμαρτία είναι καρπός ελεύθερης βουλήσεως, ο θάνατος δεν αποτελεί μόνο βιολογικό φαινόμενο αλλά και της βουλήσεως φθορά. Αντιστοίχως η τελειότης ξεπερνά τις αρετές που τιμούσαν οι Στωικοί και ανεγνώριζε ο μωσαϊκός νόμος, για να συνδεθή με τον σταυρό του Χριστού, την προσφορά της θυσίας. Το οποίον σημαίνει ότι στον αγώνα της σωτηρίας του ο άνθρωπος κερδίζει κατά την εσωτερική διάθεσι και όχι κατά τα εξωτερικά του έργα. Μέσω της προσευχής η εικόνα του Θεού παίρνει το σχήμα Χάριτος επάνω μας, οπότε το έργο των εντολών συμπυκνώνεται για τον προσευχόμενο ασκητή στην πνευματική ελπίδα. Οι προσβολές των λογισμών ταράζουν τον νού, αλλά η αμαρτία δεν έγκειται σ' αυτές∙ έγκειται στην συγκατάθεσί του απέναντί τους, κάτι που ανατρέπεται εφ' όσον καθαρισθή από τα ποικίλα παράσιτα. 'Οταν η προσευχή διώξη τις εικόνες του κόσμου και τους λογισμούς ο νους εγκαταλείπει τα αισθητά και τις ιδέες τους και εισέρχεται στον άυλο χώρο της θεογνωσίας. Εκεί βιώνει την αυθεντική ειρήνη, ενώνεται σε μιάν έκστασι αγάπης με τον Θεό και δέχεται αναγεννητικά το Πνεύμα του. Στην υπερβατική τούτη ένωσι του νου με τον Θεό πραγματώνει τον σκοπό της η ασκητική απάθεια.

Στέλιος Ράμφος, Το αδιανόητο τίποτα. Φιλοκαλικά ριζώματα του νεοελληνικού μηδενισμού. Δοκίμιο φιλοσοφικής ανθρωπολογίας (έκδ. Αρμός, Αθήνα 2010, σ. 168).



-----
Το motto δεν το έθεσε εκειδά ο συγγραφέας, αλλ' εγώ. Από τον Απόστολο της Κυριακής του Ασώτου. Ο ίδιος. Βαρύγδουπος.

ηδονή μεθ’ οδύνης

Ο άγιος Μάξιμος στα «διάφορα κεφάλαια περί θεολογίας, οικονομίας, αρετής και κακίας», μεταξύ των άλλων, αναφέρεται και στην δυαδική σχέση μεταξύ ηδονής και οδύνης. Θα γίνη στην συνέχεια μια μικρή αναφορά, για να δούμε πως οι Πατέρες της Εκκλησίας είναι πολύ σύγχρονοι και ως προς το θέμα αυτό, γιατί αγγίζουν τα διαχρονικά υπαρξιακά προβλήματα του ανθρώπου.

Κατ’ αρχάς κάνει λόγο για το ότι ο Θεός, όταν δημιούργησε την ανθρώπινη φύση «δεν έθεσε μέσα της ούτε ηδονή, ούτε οδύνη της αισθήσεως, αλλά κάποια νοερή δύναμη προς ηδονή [προφανώς εδώ με τούτο το «ηδονή» εννοεί είδος τι τέρψεως, και δή την πνευματική ηδονή της αριστοτελικής «θεωρίας του θεού», για την οποία πρβλ. την κατακλείδα (τε και κορύφωση όλων των παραγράφων και κεφαλαίων και βιβλίων) των Ηθικών Ευδημείων], με την οποία θα μπορούσε να Τον απολαύση με τρόπο ανέκφραστο». Πρόκειται για «την φυσική επιθυμία του νου προς τον Θεό» [άρα καλώς διέγνωσα εδώ αριστοτελική ορολογία και συμβολή (βλ. ό.π.)]. Ο άνθρωπος δεν ακολούθησε την φυσική αυτή κίνηση του νου προς τον Θεό, αλλά την αντίθετη φορά, δηλαδή αυτήν την φυσική κίνηση του νου προς τον Θεό την έδωσε στην αίσθηση και απέκτησε την πρώτη κίνηση [ποιά είναι η «πρώτη κίνηση» αν όχι η ηδονή που αντιτίθεται στην «φυσική κίνηση»;], ήτοι «την ηδονή που ενεργεί πάνω του παρά φύση μέσω της αισθήσεως». Τότε ο Θεός, που ενδιαφέρεται για την σωτηρία μας, «τοποθέτησε δίπλα της την οδύνη σαν τιμωρητική δύναμη», δηλαδή ρίζωσε «μέσα στην φύση του σώματος ο νόμος του θανάτου, για να περιορίζη την επιθυμία της παραφροσύνης του νου από το να κινείται παρά φύση προς τα αισθητά πράγματα».

'Ετσι «η ηδονή και η οδύνη δεν δημιουργήθηκαν μαζί με την φύση της σάρκας, αλλά η παράβαση της θείας εντολής επινόησε την ηδονή για να διαφθείρη την προαίρεση (ελευθερία), ενώ επέβαλε την οδύνη σαν καταδίκη προς διάλυση της ανθρωπίνης φύσεως, έτσι ώστε η μεν ηδονή να προκαλέση εκούσιο θάνατο της ψυχής, την αμαρτία, η δε οδύνη με την διάλυση να προξενήσει την αποσύνθεση της σάρκας».

Αυτό σημαίνει ότι μετά την «παράλογη ηδονή ακολούθησε η κατά λόγον οδύνη με πολλά παθήματα, στα οποία και από τα οποία υπάρχει ο θάνατος για να αφαιρέση την παρά φύση ηδονή». 'Ετσι, «η επινόηση των εκουσίων πόνων (που είναι η άσκηση) και η επιφορά των ακουσίων (που είναι η αρρώστια, ο θάνατος), αφαιρούν την ηδονή και καταργούν την ενεργητική κίνησή της», χωρίς όμως να εξαφανίζουν «την δύναμη που βρίσκεται σαν νόμος μέσα στην ανθρώπινη φύση και που δημιουργεί την ηδονή». Σε κάθε δε ηδονή που είναι «παρά φύση», ακολουθεί «ο φυσικός πόνος».

Αυτό το βλέπουμε στον τρόπο με τον οποίο γεννάται ο άνθρωπος, αφού προηγείται η ηδονή και ακολουθεί η οδύνη...

κυρ-Ιερόθεος, μητροπολίτης Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου, «Η δυαδική σχέση ηδονής και οδύνης», στην εφημ. Εκκλησιαστική Παρέμβαση (τ. 172, Νοέμβριος 2010. - Ολόκληρο εδωδά).


-----
Το σκεφτόμουνα την στιγμή που έμπαινα μέσα σου. Τα σχόλιά μου και τις διορθώσεις ενέθεσα μέσα στο κείμενο του δεσπότου, με άλλη, όπως θα είδες, γραμματοσειρά. Ο ίδιος.