ένα χρώμα που κλίνεται

Ακούω του λυσσώντος
ανέμου την ορμήν·
κτυπά με βίαν· ανοίγονται
του ναού τα παράθυρα
κατασχισμένα.*

1. Στον καλαίσθητο τόμο «Γιώργος Μπουζιάνης, Γράμματα προς τον Χάινριχ Μπάρχφελντ» -ένα μεταφραστικό επίτευγμα του κ. Φαίδωνα Μίχου, με πλούσια σχόλια και πληροφορίες- περιλαμβάνονται και ενδιαφέροντες αφορισμοί, «για τη ζωή και την τέχνη», που έγραψε ο μεγάλος Έλληνας ζωγράφος. Απ' αυτούς τους βραχύτατους στοχασμούς, και θα 'λεγα ωσάν αστροπελέκια πνευματικές δονήσεις, επιλέγω την ακόλουθη φράση:

«Η ζωγραφική δεν πρέπει να γίνεται εικόνα. Πρέπει να απλώνεται σαν το άπειρο».

Μέσα σε τούτη τη σκέψη είναι όλος ο Μπουζιάνης. Η ζωγραφιά γίνεται έτσι μια κίνηση, χωρίς διακοπή, του χρώματος προς τη φόρμα κι αντίστροφα: της φόρμας προς το χρώμα, όπου κατά την πρώτη φάση της κίνησης λέμε: ο εξπρεσσιονιστής μπουζιάνης, κι όπου κατά τη δέυτερη φάση της κίνησης λέμε απλώς: ο Μπουζιάνης· ο αυτοφυής μπουζιάνης...

Εκεί δεν έχει -ισμους και αισθητικές εγκλωβίσεις· εκεί διαλάμπει μονάχα το πρόσωπο του δημιουργού σε αυτοπροσδιορισμό και διακαή αυτοτέλεια. Η ανθρώπινη φιγούρα, ή ο,τιδήποτε παριστάνει ο πίνακας, εξωθείται στο άπειρο και θεώμεθα μια συναρπαστική αναστάτωση στην αφύπνιση του πεπερασμένου. Κι αυτή η τελετή, ωσάν περίβλεπτη γιορτή της ζωής και του Είναι, προάγεται με σοφία· δεν πάει ο καλλιτέχνης προς το άπειρο με αταξία· τουναντίον αποσυνωστίζει με χρωματικό δαιμόνιο τη φόρμα, έως που καταλήγει να μην έχει όρια η ζωγραφιά, να αγνοεί το τέλος.

Ο Μπουζιάνης ανακουφίζει μ' αυτό τον τρόπο, σαν μυστικός του χρώματος, τη φαινομενικότητα. Συλλογίζομαι κυρίως τα λάδια του ζωγράφου μας την ώρα τούτη που λέω αυτά τα πράματα.


2. Στο έργο του Μπουζιάνη, το χρώμα είναι αξιοθαύμαστα χρωματικό. Είναι ένα χρώμα που κλίνεται (με την έννοια της γραμματικής). Είναι οντολογικό χρώμα.

3. Στα λάδια του Μπουζιάνη ακούγεται κάποτε βαθύς βρυχηθμός απ' τα χρώματα. Ο ανόητος θα τρομάζει· ο νοήμονας νέμεται απόλαυση.

4. Διαυγή σκεφτόμενα ζώα οι άνθρωποι στους πίνακες του Μπουζιάνη. Θολούρα ποτέ. «Η λογική είναι πλήξη – ένας αιώνια γαλανός ουρανός, όλο περιορισμούς...», λέει ο Μπουζιάνης. Και εδώ θυμίζει τον Πασκάλ. Μοίρα μεγαλοσύνης.

Νίκος Καρούζος, «Μερικές εντυπώσεις μου σε ασυνέχεια», στον τόμο: Αφιέρωμα στον ποιητή Νίκο Δ. Καρούζο (έκδ. Πνευματικό Κέντρο Δήμου Αθηναίων - Πινακοθήκη Δήμου Αθηναίων, 13 Σεπτ. - 6 Οκτ. 1995). Πρώτη φανέρωση στην εφημερίδα «Η Καθημερινή» (28 Ιανουαρίου 1990).

-----
* Στο motto η δ΄ στροφή εκ της Ωδής εις Θάνατον του μέγιστου Ανδρέα Κάλβου. Ο ίδιος.