Ο βαθύτατα ανθρωποκεντρικός χαρακτήρας του αιγαιακού πολιτισμού είναι καταφανής σε όλους ουσιαστικά τους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας. Η ανθρώπινη κλίμακα κυριαρχεί παντού κι αυτό ισχύει ιδιαίτερα στην αρχιτεκτονική και στην τέχνη.
Το Αιγαίο δεν υπήρξε ποτέ πατρίδα κατασκευών όπως οι ογκώδεις ναοί και οι τάφοι της Ανατολής, που με το μέγεθός τους και μόνον επέβαλαν στον άνθρωπο την παρουσία της θεότητας ή του εκπροσώπου της στη γή – του δυνάστη. Τόσο τα δημόσια κτίρια όσο και οι ιδιωτικές κατοικίες κατασκευάζονταν για να εξυπηρετήσουν τον άνθρωπο και όχι να τού προκαλέσουν δέος.
Στην τέχνη, επίσης, κυρίαρχο θέμα είναι ο άνθρωπος και όπου εμφανίζονται ζώα ή φυτά είναι για να τον υπηρετήσουν ή να ομορφήνουν το περιβάλλον του.
Και αυτό, επειδή το ανθρωποκεντρικό στοιχείο είναι εγγενές στον τρόπο σκέψης και την ιδεολογία του Αιγαιοπελαγίτη.
Όπως λέει και ο G.S. Kirk, «στον κόσμο του ελληνικού μύθου δεν υπάρχει πραγματική σύγχυση μεταξύ ανθρώπων και ζώων, με την κυριολεξία της έννοιας», γεγονός που εξηγεί γιατί οι θηριομορφικές τάσεις είναι μάλλον η εξαίρεση παρά ο κανόνας. Ακόμη και στη Νεολιθική περίοδο, για τους κατοίκους του Αιγαίου «τα ζώα ήταν εργαλεία και όχι κυρίαρχα όντα και οι πρωτο-Έλληνες όρισαν το ξεκίνημα αυτής της μακρότατης πορείας προς τον ανθρωπισμό, που θέτει τον άνθρωπο στο κέντρο του σύμπαντος και που διακρίνει τους Έλληνες από τους Αιγυπτίους, με τη μεγάλη παράδοση ζοφερών θεών-κροκοδείλων και άλλων παρεμφερών όντων».
Θα μπορούσαμε πράγματι να πούμε ότι στο Αιγαίο θεοποιήθηκε ο άνθρωπος ή εξανθρωπίστηκε ο θεός. Η αντίληψη αυτή, έτσι όπως αποκρυσταλλώνεται στο απόφθεγμα «Πάντων χρημάτων μέτρον άνθρωπος», έχει βαθύτατες ρίζες, που φτάνουν ώς τα αρχαιότερα στρώματα της ιστορίας του Αιγαίου.
Χρήστος Ντούμας, "Η ανακάλυψη του πρωτοκυκλαδικού πολιτισμού", κεφ. 2ο, στον τόμο: Colin Renfrew, Το Κυκλαδικό Πνεύμα. Αριστουργήματα της Συλλογής Νικολάου Π. Γουλανδρή (μτφρ. Κλ. Παλυβού, έκδ. Ομώνυμο Ίδρυμα & Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, Αθήνα 1991, σ. 25).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου