πρώιμα ειδώλια

2. Είδωλο γυναικείας μορφής

Μάρμαρο υπότεφρο με λευκές κηλίδες. Ωχρό ασβεστούχο ίζημα καλύπτει κυρίως την πρόσθια επιφάνεια. Λείπουν το κεφάλι καιο λαιμός, καθώς και τα πόδια από τα γόνατα. Υψ. 8, μέγ. πλ. 3,8. - Αριθμ. Συλλ. 334.

Πιθανώς από την Αττική.


Γενικά το ειδώλιο διακρίνεται για την φυσιοκρατική απόδοση των επιμέρους στοιχείων και την πλαστικότητα των όγκων. Το άνω μέρος του κορμού έως τους αγκώνες διαμορφώνεται σχεδόν τετράγωνο. Με εξογκώματα δηλώνονται οι μαστοί. Τα χέρια κάμπτονται στους αγκώνες και συναντώνται με τις άκρες των δακτύλων επάνω στο στομάχι.

Η μέση είναι σχετικώς λεπτή. Στη γένεση των κυρτών μηρών διαμορφώνεται επίπεδη η ηβική χώρα. Με έντονη πλαστικότητα αποδίδονται οι γλουτοί, οι οποίοι προβάλλονται σχεδόν στεατοπυγικά. Τα σκέλη διακρίνονται με βαθύ λάξευμα.

Αν και στις έως τώρα δημοσιεύσεις το ειδώλιο έχει ενταχθεί στον πρωτοκυκλαδικό τύπο Πλαστηρά, τεχνοτροπικά φαίνεται πως βρίσκεται πλησιέστερα στη νεολιθική ειδωλοπλαστική παράδοση. Θυμίζει το μαρμάρινο ειδώλιο από την Κνωσό της Αρχαιότερης Νεολιθικής [...] και ακόμη περισσότερο το πήλινο ειδώλιο από τη Λέρνα της Μέσης Νεολιθικής.


9. Σχηματικό ειδώλιο (Πρωτοκυλαδική Ι φάση Πηλού)

Μάρμαρο λευκό, λεπτπόκοκκο. Επιφάνεια καλυμμένη από ωχρό ασβεστούχο ίζημα. Συγκολλημμένο και συμπληρωμένο. Υψ. 11,5. - Αριθμ. Συλλ. 333.

Άγνωστη προέλευση.


Εντελώς επίπεδο με μακρύ ορθογώνιο στέλεχος/λαιμό και σχεδόν τραπεζιόσχημο κορμό. Ανήκει στον τύπο των «πτυόσχημων» σχηματικών ειδωλίων.


40. Ειδώλιο γυναικείας μορφής (Πρωτοκυλαδική Ι φάση Πηλού)

Μάρμαρο λευκό. Επιφάνεια κατά τόπους διαβρωμένη. Λείπουν τα σκέλη από τα γόνατα και κάτω και το αριστερό αυτί. Υψ. 10. - Αριθμ. Συλλ. 1112.

Άγνωστη προέλευση.


Στο πρόσωπο ανάγλυφα δηλώνονται η μύτη και τα αυτιά, ενώ το στόμα αποδίδεται με ρηχή αυλάκωση. Οι σχεδόν ατροφικοί βραχίονες κάμπτονται στους αγκώνες και οι πήχεις, φερόμενοι οριζόντια, πλαισιώνουν το στήθος, όπου υποτυπωδώς αποδίδονται οι μαστοί. Στην ελαφρώς διογκωμένη κοιλιά δηλώνεται ο ομφαλός κάτω από τέσσερις οριζόντιες ρηχές αυλακώσεις. Τα σκέλη έχουν σμιλευθεί χωριστά το ένα από το άλλο και οι αρθρώσεις των γονάτων αποδίδονται πλαστικά.

Ανήκει στα ειδώλια του τύπου Πλαστηρά και αποδίδεται στον τεχνίτη που συμβατικά έχει αποκληθεί «Καλλιτέχνης Ντούμα». Στον ίδιο αποδίδονται άλλα οκτώ έργα, που τον καθιστούν τον παραγωγικότερο καλλιτέχνη ειδωλίων αυτού του τύπου.

Χρίστος Ντούμας, Πρωτοκυκλαδικός Πολιτισμός. Συλλογή Ν.Π. Γουλανδρή (έκδ. Ομώνυμο Ίδρυμα και Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, Αθήνα 2000, σσ. 61, 65, 78).