Κυριακή 21 Απριλίου 2019

ο θάνατος και η ανάσταση του έρωτα


S.R.: Όλοι οι σεξολόγοι, από τον Freud ώς τον Muldworf, περνώντας από τον Hesnard βεβαιώνουν: στην σεξουαλικότητα υπάρχει κάτι άπειρα περισσότερο από τον ερωτισμό. Η αναζήτηση της ηδονής για την ηδονή, είναι καταδικασμένη σε αποτυχία. Το ουσιαστικό βρίσκεται αλλού: Το ουσιαστικό είναι η ποιότητα της συναισθηματικής σχέσης. Η συναισθηματικότητα λέει ο Muldworf δεν είναι πολυτέλεια...
Ο σεξουαλικός έρωτας περιέχει άρρηκτα δεμένες την διάσταση της τρυφερότητας και την αισθησιακή διάσταση. Γι' αυτό στην Σουηδία, οι νέες γενιές έχουν αρχίσει να μπουχτίζουν από τα λαϊκά και υποχρεωτικά τμήματα πρακτικής σεξουαλικής αγωγής. Οι ποιητές είναι ίσως οι μόνοι ικανοί να βρούν τις λέξεις που ταιριάζουν στον τομέα αυτόν.
O.C.: -Ναι είναι η μόνη γλώσσα ταυτόχρονα συμφωνική και ανοιχτή στη σιωπή, που δεν προδίνει ούτε τον άλλο, ούτε την γή, ούτε τον Θεό...
Ο Θάνατος – Ανάσταση της επιθυμίας γίνεται ύστερα όρκος που δεν τηρείται. Όλα αλλάζουν, όλα πεθαίνουν και πρώτα απ' όλα το πάθος. Να ισχυριστούμε ότι ο γάμος θεμελιώνεται στο πάθος, όπως το θέλησε η εποχή, σημαίνει την καταδίκη του κι' αυτό το κατάλαβαν καλά οι νέοι. Εκείνο που δεν ξέρουν, γιατί κανείς δεν τολμά πια να τούς το πεί, είναι ότι ο όρκος αυτός είναι δυνατός, πέρα από κάθε συναισθηματισμό, αν μπορέσει να αγκυροβολήσει στην αιωνιότητα του ζώντος Θεού. Αυτό σημαίνει ότι η ανθρώπινη αγάπη, με την χάρη του μυστηρίου, χάρη που αποκαλύπτει και απελευθερώνει την πιο βαθειά της πραγματικότητα, μπορεί να περάσει από την αμφίβολη ιερότητα της επιθυμίας στην μυστική ιερότητα και καθαρότητα των προσώπων.
Στη πνευματική ζωή του καθενός, οι καιροί της ξηρασίας και της ερήμωσης, δεν είναι αναγκαστικά αποτυχίες, αλλά επιτρέπουν τις απαραίτητες ρωγμές. Με τον ίδιο τρόπο στην πορεία του ζευγαριού, οι περίοδοι της απομάκρυνσης και της αβεβαιότητας μπορεί να καταλήξουν, αν η πίστη είναι ζωντανή σε μια ανανεωμένη συνάντηση. Στον Χριστό, η θεία αγάπη και συγγνώμη προηγούνται και θεμελιώνουν για μάς, την δυνατότητα της ανθρώπινης αγάπης και συγχώρεσης. Η αποτυχία είναι πιθανή. Ο χριστιανικός γάμος δεν είναι νόμος αλλά χάρη και είναι δυνατόν να μην ανταποκριθούμε σ' αυτό. Το ζευγάρι γίνεται τότε, τόπος που κυριαρχεί το μίσος και η φθορά. «Υπάρχουν καταστάσεις -έλεγε ένας ρώσος θρησκευτικός φιλόσοφος ο Berdiaev- όπου το διαζύγιο δεν είναι δικαίωμα, αλλά καθήκον».
Αλλά είναι επίσης δυνατό, ένα βαθύτερο πλησίασμα, η βίωση του «εις σάρκα μίαν», κατά το κέλευσμα της Γένεσης που επανέλαβε ο Χριστός, ενώ παραμένει σαφής η ακεραιότητα των δύο υπάρξεων. Με το πέρασμα της ηλικίας, αν παραμεριστεί η οξύτητα και ο εκχυδαϊσμός μιας σχέσης, ο σεβασμός και η συντροφικότητα αυξάνουν και απλώνονται στις σχέσεις όπου ο καθένας έχει αφοσιωθεί. Να που ανάμεσα σε δύο υπάρξεις, δεν υπάρχει πια, όπως ήταν πάντα, ο θάνατος αλλά μία ανατολή. Ένα ηλικιωμένο ζευγάρι, όπως αυτό των Kadmine που περιγράφει ο Solzenitsyne στην «Πτέρυγα καρκινοπαθών», οι εξόριστοι αυτοί που είχε συναντήσει στην κεντρική Ασία, γίνονται τώρα για όλους «οίκος» ευλογίας.
Ο Θάνατος – Ανάσταση του έρωτα είναι τελικά η ικανότητα να υπηρετείς, να δέχεσαι, να δημιουργείς από κοινού. Χωρίς να πέφτουμε σε λυρισμό και σε όρια αυστηρά προσδιορισμένα. Δύο στοιχεία μού φαίνονται βασικά: Από την μια μεριά η μοναχική βίωση του μυστηρίου από τον καθένα, αυτό το μοναχικό κελί που κάθε άνδρας και κάθε γυναίκα οφείλει να χτίσει μέσα του, όπου ο άλλος δεν μπαίνει, αλλά απ' όπου ο καθένας αντλεί την ανανεωμένη δύναμη της συνάντησης, Από την άλλη μεριά η ευχαριστιακή κοινότητα, όπου συγκεντρώνονται οι οικογένειες, όπου και οι άγαμοι έχουν την θέση τους και όπου βιώνεται η εμπειρία της φιλίας και της αλληλοβοήθειας. Το ζευγάρι, η οικογένεια (πραγματικότητες που δεν πρέπει να ταυτίζονται εντελώς) έχουν επίσης ανάγκη από τον δικό τους ιδιαίτερο χώρο και από τον δικό τους χρόνο. Αλλά πρέπει να μάθουν να ζωογονούνται είτε με την περισυλλογή όσο απλοϊκή κι' αν είναι, -ας πούμε σαν τον περίπατο κάτω από τ' αστέρια- είτε στην καρδιά μιας ανοιχτής κοινότητας, όπως θα όφειλε να είναι η εκκλησιαστική κοινότητα.
Μέσα σ' αυτήν την πνευματική γονιμότητα του ζευγαριού, εγγράφεται η μορφή του παιδιού. Η τεκνοποίηση δεν συνιστά ούτε την δικαίωση, ούτε και την αποτυχία του έρωτα. Οι χριστιανοί δεν είναι ούτε κτηνοτρόφοι, ούτε γνωστικοί. Δεν είναι δικαίωσή του, γιατί το πρόσωπο και η συνάντηση των προσώπων, βαραίνουν περισσότερο από τη διαιώνιση του είδους: ένα ζευγάρι στείρο βιολογικά μπορεί να είναι γόνιμο πνευματικά... Δεν είναι ούτε αποτυχία του, γιατί ο έρωτας στην χριστιανική προοπτική, δεν είναι η αναζήτηση μιας αρχέγονης πληρότητας που χάθηκε εδώ στη γή με τον χωρισμό των φύλων. Ο έρωτας μπορεί μα προσφερθεί στον απόλυτο Άλλο, τον ζώντα Θεό, για να φανερωθεί ένα άλλο απόλυτο, το παιδί, αυτός ο μυστηριώδης καλεσμένος του ζευγαριού.
Το ζευγάρι γνωρίζει λιγότερο ή περισσότερο την χαρά μιας κάποιας αμοιβαιότητας. Με το παιδί βρισκόμαστε σε βιολογική και ψυχολογική εγγύτητα -γοητευτική μερικές φορές, αλλά που ωστόσο πρέπει να το προετοιμάσουμε από την αρχή, μέσα στην ελευθερία. Τού προτείνουμε την πίστη, αλλά κυρίως η πίστη απαιτεί την ελευθερία. Έρχεται η στιγμή, όπου δεν θα υπάρχει παρά ο σεβασμός μιας αναπόφευκτης απόστασης, το παράδειγμα ίσως και η προσφερόμενη υποδοχή, και κυρίως η προσευχή, και κυρίως ο πόνος μπροστά στον πόνο που κανείς δεν μπορεί να εμποδίσει -δηλαδή γι' άλλη μια φορά προσευχή. Τότε αισθανόμαστε αυτό που είναι η αγάπη, και πως η αγάπη δεν είναι η επιθυμία.

Olivier Clement - Stan Rougier, “Ο θάνατος και η ανάσταση του έρωτα”, εν Ερουρέμ (μτφρ. από τα γαλλικά: Μάρθα Πύλια, Χειμώνας ‘85, τ. 4, σσ. 11-14).

Δεν υπάρχουν σχόλια: