η αιγυπτιακή λέξη 'μόζε', που σημαίνει 'παιδί'

[J.H. Breasted, History of Egypt:] «Είναι αξιοσημείωτο ότι το όνομα του (αυτού του αρχηγού), Μωυσής, ήταν Αιγυπτιακό. Είναι απλώς η αιγυπτιακή λέξη 'μόζε', που σημαίνει 'παιδί', και πρόκειται για τη σύντμηση πλήρων ονομάτων, όπως π.χ. Άμεν-μόζε, που σημαίνει παιδί του Άμμωνα, ή Πταχ-μόζε, παιδί του Πταχ (ελλην.: Φθα, ένας θεός που οι Έλληνες τον ταύτιζαν με τον Ήφαιστο, σ.τ.μ.), ενώ και αυτά τα ονόματα είναι με τη σειρά τους συντμήσεις μεγαλύτερων προτάσεων: ο Άμμων (χάρισε ένα) παιδί ή ο Πταχ (χάρισε ένα) παιδί.

Το όνομα 'παιδί' δεν άργησε να γίνει ένα ευχερές υποκατάστατο του εκτενούς, πλήρους ονόματος, και τον τύπο ονόματος 'Μόζε' τον συναντούμε συχνά σε αιγυπτιακά αγάλματα. Ο πατέρας του Μωυσή είχε δώσει στον γιό του ασφαλώς ένα όνομα με ένα συνθετικό, Φθα ή Άμμων, και το όνομα του θεού εξέλιπε σιγά σιγά στην καθημερινή ζωή, ώσπου άρχισε να αποκαλείται απλώς 'Μόζε'. (Το τελικό 'ς' του ονόματος Μόζες προέρχεται από την ελληνική μετάφραση της Παλαιάς Διαθήκης. Δεν υπάρχει ούτε στα εβραϊκά, όπου το όνομα εκφέρεται 'Mosche' [Μόσε])».

Παρέθεσα το χωρίο κατά λέξη και δεν είμαι διόλου πρόθυμος να αναλάβω την ευθύνη για τις λεπτομέρειές του. Απορώ και εγώ λίγο που ο Breasted παρέλειψε να απαριθμήσει κυρίως τα ανάλογα θεοφόρα ονόματα που βρίσκονται στον κατάλογο των βασιλέων της Αιγύπτου, όπως Αχ-μοζε [ή Αγχ-μόζε (Άχμωσις ή Άμασις)], Θουτ-μόζε (Θούθμωσις) και Ρα-μόζε (Ραμσής).

Θα ανέμενε λοιπόν κανείς ότι κάποιος από τους πολλούς που αναγνώρισαν το όνομα Μωυσής ως αιγυπτιακό θα έβγαζε το συμπέρασμα ή τουλάχιστον θα πιθανολογούσε πως ο φορέας του αιγυπτιακού ονόματος ήταν επίσης Αιγύπτιος.

*

Το 1909 ο Όττο Ρανκ, τότε ακόμη υπό την επιρροή μου, δημοσίευσε με δική μου προτροπή μια εργασία με τον τίτλο Der Mythus von der Geburt des Helden (Ο μύθος για την γέννηση του ήρωα). Πραγματεύεται το γεγονός ότι όλοι σχεδόν οι πολιτισμένοι λαοί… νωρίς εξύμνησαν σε ποιήματα και μύθος τους ήρωές τους, τους θρυλικούς βασιλιάδες και ηγεμόνες, τους ιδρυτές μιας θρησκείας, μιας δυναστείας, μιας αυτοκρατορίας ή μιας πόλης, δηλαδή τους εθνικούς τους ήρωες.

[…] Το πιο παλαιό από τα ιστορικά πρόσωπα με τα οποία συνδέεται ο μύθος της γέννησης είναι ο Σαργών ο Ακκάδιος, ιδρυτής της Βαβυλώνας (γύρω στο 2800 π.Χ.).

Σίγκμουντ Φρόϋντ, Ο άνδρας Μωϋσής και η μονοθεϊστική θρησκεία (μτφρ. Λευτέρης Αναγνώστου, έκδ. Επίκουρος, Αθήνα 1997, σσ. 69, 71, 72).