μια υποψία

12. Υποψία; Σε όλη του τη ζωή έστηνε ένα μαρτύριο, έναν αγκαθερό δρόμο που έπρεπε να βαδίσει ξυπόλυτος, για να φτάσει στην αγιότητα (σε μία κάποια αγιότητα). Καταδικάστηκε σε θάνατο και βρέθηκε να περιμένει εκτέλεση, ουσιαστικά χωρίς λόγο, πέρασε τέσσερα χρόνια από τη ζωή του στο σπίτι των πεθαμένων, πλατσούρισε σε πολιτικές ντρόγκες αξιοθαύμαστης γκάμας. 'Ησαν ευάλωτος στην κολακεία όσο και κομπλεξικός, δημαγωγός γεμάτος στερεότυπα θεσμικού και εθιμικού τρόμου, γεμάτος με ιδεοληψίες αυτοοικτιρμού, νάρκισσος όσο και εγωπαθής, πολιτικά εκκρεμής όσο και μεσσιανικά σωτηριολόγος. Πιθανώς όλα αυτά να τα λογαριάσουμε για κρίκους στην αλυσίδα: φαντασιωνόταν αμαρτίες και μεταστροφές, όπως αυτή του Σαύλου στο δρόμο προς τη Δαμασκό. Στην καρδιά της παραφοράς του: η βία του ανθρώπου προς τον άνθρωπο – η βία μέχρι το τέλος. Δεν είχε σκοτώσει ποτέ του· μα αρκεί ο μπαλτάς του Ρασκόλνικοφ για να φανεί περίτρανα πως είχε ετούτον τον μπαλτά από καιρό κρυμμένο κάτω από την αμασχάλη του, πως ε ί χ ε αυτόν τον επικείμενο φόνο μέσα του. Και μετά τον Ρασκόλνικοφ δεν μπορούμε πια να κρυφτούμε: τον έ χ ο υ μ ε όλοι – και τον μπαλτά και τον φόνο. Οι μαρτυρίες του Στράχοφ και του Τουργκένιεφ είναι εμπαθείς: μα κι οι δυο τους αναφέρονται σε ένα κορίτσι που ο Ντοστογιέφσκι έλεγε (: ομολογούσε;) πως είχε βιάσει – δεν έχουμε τίποτε περισσότερο. Ο Σταβρόγκιν βιάζει, ο Στριβιγκαΐλοβ βιάζει, ο Σμερντιάκοφ βιάζει. Ποιός είναι ποιός;

Θανάσης Τριαρίδης, Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι. Τα γυμνά μάτια ή το πώς να ζεί κανείς με τον μπαλτά (έκδ. Σαιξπηρικόν, Θεσσαλονίκη 2008, σσ. 14-15). [Ολόκληρο κι εδωδά].