τζυκάνιον

[...] επεί θέρους ην ο καιρός και η ώρα σταθηράς μεσημβρίας

και ο καύσων σφοδρός και ο φλογμός ανύποιστος *

και γυμνάσιον ην τοις σφαιρίζουσι... 

Σημ.: τζυκάνιον· το αγώνισμα της σφαίρας, όπερ ως σφαιρισμός χαρακτηρίζεται, ήτο λίαν αγαπητό κατά τους βυζαντινούς χρόνους. Εκαλείτο και «τζυκάνιον», επειδή, ως φαίνεται, εισήχθη εκ της Περσικής αυλής. Επαίζετο υπό εφίππων παικτών διηρημένων εις δύο ανταγωνιζόμενες ομάδες και προσπαθούντων, διά ράβδου, να μετακομίσουν την, επί του εδάφους, σφαίρα εις το αντίπαλο τέρμα. Διά τούτο ιδρύοντο και ειδικά στάδια, τα σφαιροδρόμια (όρα Φ. Κουκουλέ, Βυζαντινών βίος και πολιτισμός, τ. Γ΄, σ. 139).

Βίος και Πολιτεία και μερική θαυμάτων διήγησις του Οσίου Νίκωνος του Μετανοείτε (νεοελ. απόδ. Γ. Κατσούλα, έκδ. Τήνος, Αθήνα 1997, σ. 139, παραγρ. λθ΄ 15-16, εδώ η σημ. 59).

----- 
* Και το motto εκ του ιδίου (σ. 151, παραγρ. μβ΄ 9-11). Σημαίνει· επειδή ήτο καλοκαίρι και η ώρα ακριβώς μεσημβρινή, και μεγάλη η ζέστη και αφόρητη η φλόγα...