σταυρό ονόμασαν την ησυχία

αλλ' επουράνιε γεωργέ

Χριστέ ο Θεός,

την χερσωθείσαν μου ψυχήν

καρποφόρον ανάδειξον *

ις. Εάν λοιπόν με τους ψυχικούς και σωματικούς οφθαλμούς ο εργάτης αυτών [των Ύμνων], όταν εγκρατεύεται, βλέπει σαν μέσα σε καθρέπτη την δόξα και το έλεος και την φροντίδα του Θεού, πόσο θα όφειλε αυτός να τηρεί και να προσέχει τα όσα είπαμε πριν;

Πρέπει λοιπόν αυτός ο οποίος ησυχάζει, επειδή είναι περισσότερο πρόσφορο και ταιριαστό, αφού ανέβηκε στον σταυρό -σταυρό οι άγιοι πατέρες ονόμασαν την ησυχία, στην οποία κανείς εισπράττει περισσότερο πλούτο αρετής, όπως είπε ο Κύριος ότι «εάν μη περισσεύση η δικαιοσύνη υμών πλείον των γραμματέων και φαρισαίων» και τα εξής [πρβλ. Ματθ. 5, 20], πάντοτε να καθαρίζει την ψυχή του από κάθε επιθυμία ηδονής και κάθε ψόγο πάθους, μάλλον δε ατιμίας· και με κανέναν τρόπο να μην έχει περισπασμό ή προσπάθεια· αυτός δε ο οποίος ασκείται στο κοινόβιο, να αρκείται μόνο στην κοινή τράπεζα, και εάν είναι δυνατόν και σ' αυτήν να εγκρατεύεται, κυρίως από τα παχύτερα φαγητά.

Οι ησυχαστές λοιπόν οι οποίοι θέλουν να προκόπτουν με την χάρη του Χριστού σ' αυτούς τους Ύμνους χωρίς εμπόδια, είτε είναι απαθείς είτε εμπαθείς, είτε νηστευτές είτε φιλήδονοι, ας εργάζεται ο καθένας μόνος του στο εργόχειρό του και ας τούς οικονομεί κάποιος στο φαγητό, ώστε να μην γνωρίζουν ούτε να ακούν ποτέ τι φαγητό πρόκειται να φάνε, για να μην προσεύχονται όλη την ημέρα εκείνη έχοντας στον νού τους αυτά τα φαγητά.

Ακόμη και από αυτά τα οπωρικά και τα σκόρδα, ο νούς πάρα πολύ θολώνει, και όλη την ημέρα εκείνη δεν δύναται να προσευχηθεί με καθαρότητα· και μάλιστα αν με τα ίδια μας τα χέρια προετοιμάσουμε το δικό μας τυχόν πλούσιο γεύμα, περισσότερο προσηλώνουμε τον νού μας σε αυτά. Και αν θελήσουμε να τα λησμονήσουμε την ώρα της προσευχής, οι δαίμονες δεν αφήνουν τον νού να υψωθεί έχοντας ισχυρή πρόφαση. Για αυτό, καθώς ελεγχόμαστε από την ίδια μας την συνείδηση, κατηγορούμε τον εαυτό μας, επειδή γίναμε εμπαθείς και φιλήδονοι κατά την προαίρεσή μας.

Λοιπόν, αποκλειστικά και μόνο εκείνοι οι οποίοι είτε δεν τρώγουν μαγειρεμένα φαγητά, είτε τρώγουν μόνο ψωμί ή μόνο ένα άλλο είδος τροφής, δεν έχουν ανάγκη να φροντίζει κάποιος άλλος για το φαγητό τους. Για αυτό οι κοινοβιάτες [εφ' όσον τρώγουν αμέριμνα ό,τι τούς παρατίθεται στην κοινή τράπεζα] θα προσελκύσουν, αν θέλουν, γρηγορότερα το έλεος του Θεού· αν βέβαια ασκήσουν βία για να χαλιναγωγήσουν το ακράτητο κακό, την γλώσσα τους.

Θηκαράς, Θεοδούλου Μοναχού, Διήγησις περί των Ύμνων, (έκδ. Ι.Μ. Παντοκράτορος, Άγιον Όρος 2008, σ. 461-463).- Το motto εκ του ιδίου, Ασκητική Ακολουθία, Εις την έκτην Ώραν, (ό.π., σ. 337).-