ψυχής ίαση και θεραπεία

Η θεραπεία των παθών και η απόκτηση των αντιστοίχων αρετών επιτυγχάνεται με την τήρηση των θείων επιταγών. Κατά τον άγιο Ιωάννη τον Δαμασκηνό:

«Η ψυχή διαιρείται σε τρία μέρη, το λογιστικό, το θυμικό και το επιθυμητικό.

Του λογιστικού αμαρτήματα είναι αυτά: απιστία, αίρεση, αφροσύνη, βλασφημία, αχαριστία, και οι συγκαταθέσεις των αμαρτημάτων, οι οποίες γίνονται από το παθητικό μέρος. Η ίαση και η θεραπεία αυτών των κακών είναι η αδίστακτη πίστη στο Θεό και τα αληθινά και χωρίς πλάνη ορθόδοξα δόγματα της ευσέβειας, η αδιάκοπη μελέτη των λόγων του Πνεύματος, η καθαρή και αδιάλειπτη προσευχή, και η ευχαριστία προς το Θεό.

Τα αμαρτήματα του θυμικού είναι τα εξής: η ασπλαχνία, το μίσος, η ασυμπάθεια, η μνησικακία, ο φθόνος, ο φόνος και η συνεχής αυτών και των παρομοίων μελέτη. Η ίαση και η θεραπεία τους είναι η φιλανθρωπία, η αγάπη, η πραότητα, η φιλαδελφία, η συμπάθεια, η ανεξικακία και η καλωσύνη.

Του επιθυμητικού τα αμαρτήματα είναι τα εξής: η γαστριμαργία, η λαιμαργία, η οινοποσία, η πορνεία, η μοιχεία, η ακαθαρσία, η ασέλγεια, η φιλοχρηματία, η επιθυμία της κενής δόξας και η επιθυμία χρυσού και πλούτου και σαρκικών ηδονών. Η ίαση και η θεραπεία αυτών είναι η νηστεία, η εγκράτεια, η κακοπάθεια, η ακτημοσύνη, το σκόρπισμα των χρημάτων στους φτωχούς, η επιθυμία των μελλόντων εκείνων αθάνατων αγαθών, ο πόθος της βασιλείας του Θεού και η επιθυμία της θείας υιοθεσίας».

Ασφαλώς, εφ' όσον τα μέρη της ανθρωπίνης ψυχής αποτελούν μίαν αδιάσπαστη ενότητα, τα πάθη, όπως και οι αρετές, δεν είναι μεμονωμένα, αλλά το ένα είναι συνάρτηση του άλλου και, αν επιμένη η ψυχή σε κάποιο από αυτά δεν θα μπορέση να απαλλαγή και από τα υπόλοιπα.

Εκείνος που θέλει να επανέλθη στο κατά φύσιν -την προπτωτική, δηλαδή, κατάσταση – και να επιτύχη την θέωση θα πρέπει να αναλάβη αγώνα εναντίον όλων των παθών.

Η αγιότητα αποκτάται με την κάθαρση από όλα τα πάθη και με την επιτέλεση του αγαθού, συνεργούσης πάντοτε της θείας Χάριτος, η οποία δίδεται κατά το μέτρο της προαιρέσεως του ανθρώπου.

αρχιμ. Αθανάσιος Αναστασίου, Χειραγωγία στη Μετάνοια. Πρακτικός οδηγός για το ιερό μυστήριο της εξομολογήσεως (έκδ. ΙΜ. Μ.Μετεώρου, 'Αγια Μετέωρα 2001, σσ. 24-25). - Το παράθεμα εκ του Φιλοκαλία των ιερών νηπτικών (μτφρ. Α. Γαλίτη, έκδ. Το Περιβόλι της Παναγιάς, Θεσσαλονίκη 1991, τόμ. Β΄, σσ. 303-304).