ἶρις ἐπὶ τῆς κεφαλῆς αὐτοῦ

Κεφ. Δ΄ 1 Μετὰ ταῦτα εἶδον, καὶ ἰδοὺ θύρα ἀνεῳγμένη ἐν τῷ οὐρανῷ, καὶ ἡ φωνὴ ἡ πρώτη ἣν ἤκουσα ὡς σάλπιγγος λαλούσης μετ᾿ ἐμοῦ, λέγων· ἀνάβα ὧδε καὶ δείξω σοι ἃ δεῖ γενέσθαι μετὰ ταῦτα.
2 Καὶ εὐθέως ἐγενόμην ἐν πνεύματι· καὶ ἰδοὺ θρόνος ἔκειτο ἐν τῷ οὐρανῷ, καὶ ἐπὶ τὸν θρόνον καθήμενος,
3 ὅμοιος ὁράσει λίθῳ ἰάσπιδι καὶ σαρδίῳ· καὶ ἶρις κυκλόθεν τοῦ θρόνου, ὁμοίως ὅρασις σμαραγδίνων.

Μετά από αυτά, είδα μια πόρτα ανοιχτή στον ουρανό
και η φωνή που άκουσα πριν και ηχούσε σαν σάλπιγγα, μού είπε:
Ανέβα εδώ και θα σού δείξω εκείνα που πρέπει να γίνουν μετά από αυτά.

Και αμέσως με συνάρπασε το Πνεύμα,
και είδα έναν θρόνο να βρίσκεται στον ουρανό, και κάποιον να κάθεται επάνω στον θρόνο.

Αυτός ήταν όμοιος στην εμφάνιση με τα -πολύτιμα- πετράδια ίασπι και σάρδιο.
Και περικύκλωνε τον θρόνο του ένα ουράνιο τόξο που έλαμπε σαν σμαράγδι.

[πρβλ. Η ίρις, το πολύχρωμον τούτο ουράνιον τόξον, το οποίον έθεσεν ο Θεός μετά τον κατακλυσμόν ως σημείον της μακροθυμίας του, ότι δεν θα καταστρέψη τον κόσμον διά κατακλυσμού, συμβολίζει κύκλω του θρόνου θεαματικώς την θείαν Μεγαλειότητα, αλλά ταυτοχρόνως και την μακροθυμίαν του Θεού επί των εν τη γή παραβαινόντων τον νόμον του. (ερμ. Ιωήλ Γιαννακόπουλου, σσ. 55-56)]

*

Κεφ. Ι΄ 1 Καὶ εἶδον ἄλλον ἄγγελον ἰσχυρὸν καταβαίνοντα ἐκ τοῦ οὐρανοῦ, περιβεβλημένον νεφέλην, καὶ ἡ ἶρις ἐπὶ τῆς κεφαλῆς αὐτοῦ, καὶ τὸ πρόσωπον αὐτοῦ ὡς ὁ ἥλιος, καὶ οἱ πόδες αὐτοῦ ὡς στῦλοι πυρός,
2 καὶ ἔχων ἐν τῇ χειρὶ αὐτοῦ βιβλίον ἀνεῳγμένον. καὶ ἔθηκε τὸν πόδα αὐτοῦ τὸν δεξιὸν ἐπὶ τῆς θαλάσσης, τὸν δὲ εὐώνυμον ἐπὶ τῆς γῆς,

Μετά είδα έναν άλλο δυνατό άγγελο, που τον περιέβαλλε ένα σύννεφο, να κατεβαίνει από τον ουρανό. Το ουράνιο τόξο ήταν γύρω από το κεφάλι του, [πρβλ. φέρων επί της κεφαλής του το λαμπρόν φωτοστέφανον της ίριδος, (μτφρ. Ιωήλ Γιαννακόπουλου, σ.102)]
το πρόσωπό του ήταν σαν τον ήλιο και τα πόδια του σαν πύρινες κολώνες.

Κρατούσε στο χέρι του ένα ανοιχτό βιβλίο. Έβαλε το δεξί του πόδι στη θάλασσα και το αριστερό του επάνω στη στεριά.

Γεωργίου Β. Μαυρομάτη, Η αποκάλυψις του Ιωάννου. Με πατερική ανάλυση (έκδ. Αποστολική Διακονία, Αθήνα 1994, σσ. 38, 55).

*

Ο Κύριος του Κόσμου και της Ιστορίας δεν κατονομάζεται. Περιγράφεται όμως όχι απλά ως ‘φώς οικών απρόσιτον’ (Α΄ Τιμ. 6:16), αλλά με την εκτυφλωτική λάμψη πολυτελών λίθων: “Και ο καθήμενος όμοιος οράσει λίθω ιάσπιδι και σαρδίω και ίρις κυκλόθεν του θρόνου, όμοιος οράσει σμαραγδίνω” (4:3). Ακόμη και στις πιο εσχατολογικές συμφορές, ο Θεός είναι περιστοιχισμένος από το σύμβολο του εέους αι της ευσπλαχνίας, την ίριδα (Γεν. 9:13). Από το θρόνο δεν εκπορεύονται ‘ποταμοί πυρός’, όπως συμβαίνει στο μεγαλειώδες όραμα του Δανιήλ (7:10), αλλά παρίστανται τα ‘επτά πνεύματα του Θεού’ (4:5).
σημ. 2.: Η ιδέα της υπάρξεως της ίριδας γύρω από το θρόνο προέρχεται από το Ιεζ. 1:28 (“ως όρασις τόξου, όταν ή εν τη νεφέλη εν ημέραις υετού, ούτως η στάσις τους φέγγους κυκλόθεν”).

Και συνεχίζει το κείμενο του Ιεζεκιήλ: “αύτη η όρασις ομοιώματος δόξης Κυρίου”.

Δεσπότης Σωτήριος. Η επουράνιος λατρεία στα κεφάλαια 4-5 της Αποκαλύψεως του Ιωάννη (διδ. διατριβ., Wiesbaden 2000, σ. 15).