Από την αρχή του βιβλίου [ενν. Ο Καπετάν Μιχάλης] θα δώσει το στίγμα του. Ο παππούς του ΚΜ ήταν άγριος, φοβέριζε τους Τούρκους. Η γιαγιά του, όταν βρέθηκε στα βαθια γεράματα, μπήκε σε μια σπηλιά περιμένοντας να πεθάνει. Εκεί έζησε είκοσι χρόνια. Μια εγγόνα τής πήγαινε φαγητό και εκείνη, άπλυτη, κάτασπρη σα φάντασμα, ζούσε μόνο και μόνο για να περιμένει το θάνατο.
Αυτές τις γυναίκες θαύμαζε ο ΚΜ, αλλά και ο Καζαντζάκης μέσα στα βιβλία του. Οι γυναίκες αυτές είναι σεβαστές, είναι οι γυναίκες που θα μεγαλώσουν τη γενιά με σερνικά παιδιά που αργότερα θα ανδρειωθούν για να διώξουν τον Τούρκο. Πράγματι, η σκληρότητα των ανδρών, αλλά και των γυναικών, ήταν απαραίτητη.
*
Η Rosine Perelberg το 2009 στο άρθρο της «Murdered father dead father; revisiting the Qedipus complex», θεωρεί ότι η απάρνηση της σεξουαλικότητας είναι μια θυσία, το τραγικότερο στοιχείο της οιδιπόδειας δομής. Αν συμβεί κάτι τέτοιο, ο άνθρωπος θα βρίσκεται πάντοτε εξαρτημένος και πάντοτε αιχμάλωτος. Η οιδιπόδεια θέση θα είναι μια θέση καθήλωσης και όχι ανάπτυξης. Ο πατέρας πρέπει να πεθάνει, «να φονευθεί» μεταφορικά. Μόνο έτσι θα εξασφαλισθεί η ελευθερία της προσωπικής ζωής. Αν αυτό δεν γίνει, έχουμε ενδοοικογενειακή βία.
Ο Lacan είναι ο πρώτος ψυχαναλυτής που πρότεινε την έννοια του νεκρού πατέρα. Τού έδωσε επίσης να εκπροσωπεί την έννοια του νόμου. Ο πατέρας ωστόσο πρέπει να σκοτωθεί μεταφορικά, γιατί αλλιώς θα προκαλέσει μεγάλη παθολογία, που θα κυμαίνεται από τη βία ως την ψύχωση και τις διαστροφές. Στην συνέχεια ο Rosolato μίλησε για τη διάκριση μεταξύ του εξιδανικευμένου και του νεκρού πατέρα.
Πολύ πιο πριν, το 1900, ο Φρόιντ θα πεί: «Είναι η μοίρα όλων μας. Ίσως να κατευθύνουμε την πρώτη μας σεξουαλική παρόρμηση προς την μητέρα μας και το πρώτο μίσος και την πρώτη δολοφονική επιθυμία προς τον πατέρα μας. Τα όνειρά μας επιβεβαιώνουν πως είναι έτσι. Ο βασιλιάς Οιδίπους που σκότωσε τον πατέρα του Λάιο και παντρεύτηκε τη μητέρα του Ιοκάστη, δείχνει απλώς την εκπλήρωση των επιθυμιών της παιδικής μας ηλικίας. Αλλά εμείς, πιο τυχεροί από αυτόν, έχομε εν τω μεταξύ επιτύχει, στο μέτρο που δεν έχουμε γίνει ψευδονευρωτικοί, να απομακρύνουμε τις σεξουαλικές ενορμήσεις από τη μητέρα μας και να ξεχνάμε τη ζήλια για τον πατέρα μας». Ο ίδιος θα γράψει στο Τοτέμ και Ταμπού: «Η μελέτη μου αυτή αποδεικνύει ότι οι αρχές της θρησκείας, της ηθικής, της κοινωνίας και της τέχνης, όλες συγκλίνουν στο οιδιπόδειο σύμπλεγμα».
Ευτ. Καλλιτεράκη, Νίκος Καζαντζάκης. Μια αναφορά στον Καπετάν Μιχάλη
(έκδ. Αρμός, Αθήνα 2018, σσ. 16-17, 33-35).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου