Τρίτη 18 Ιουνίου 2019

επτά θηλυκά αρχέτυπα στα Ευαγγέλια


Μπορούμε να διακρίνουμε τουλάχιστον επτά εικόνες ή επτά θηλυκά αρχέτυπα που ενσαρκώνονται από συγκεκριμένες καταστάσεις στα Ευαγγέλια όπου πρωταγωνιστεί η Μαρία.

Το αρχέτυπο της ερωμένης, με (δια)ταραγμένες ή αποπροσανατολισμένες επιθυμίες. Αυτήν την αμαρτωλή γυναίκα, τη συναντάμε ξανά στο σπίτι του Σίμωνα του Φαρισαίου, να είναι κοντά στα πόδια του Ιησού (βλ. Λουκ. 7: 36-50). Είναι η πιο γνωστή μορφή των περασμένων αιώνων, μειώνει τη Μαρία με το να την εμφανίζει ως αμαρτωλή, χωρίς ωστόσο να προσδιορίζεται, ποια ακριβώς είναι η αμαρτία της...

Έχουμε επισημάνει ήδη, ότι μπορεί να επρόκειτο για τη δίψα της για γνώση και την επιθυμία της να εντρυφήσει στις μελέτες που προορίζονταν αποκλειστικά για τους άνδρες. Αυτό θα αρκούσε για να την κάνει μια «επικίνδυνη» ή παράνομη γυναίκα, αλλά πουθενά, σε κανένα Ευαγγέλιο, δεν αναφέρεται ως «πόρνη». Η ακολασία μπορεί να είναι ένας από τους επτά δαίμονες -που όπως λέμε την είχαν «κυριεύσει» και από τους οποίους την ελευθέρωσε ο Ιησούς όταν τη συνάντησε- αλλά φυσικά δεν ήταν ο μοναδικός και σίγουρα όχι ο χειρότερος!

Τα Ευαγγέλια δεν μάς προσδιορίζουν εξ άλλου, ποιοι ήταν αυτοί οι επτά δαίμονες ή πνεύματα που «κυρίευαν» τη Μαρία τη Μαγδαληνή και που τής «στερούσαν» την ελευθερία της. Σύμφωνα με κείμενα της εποχής μπορούμε να μαντέψουμε ποιοι μπορεί να ήταν οι δαίμονες αυτοί. Σύμφωνα με τον Ευάγριο τον Ποντικό -που θα διεξαγάγει στην πορεία μια εμπεριστατωμένη έρευνα γι’ αυτό το θέμα- αυτοί οι λογισμοί (ή οι «αρνητικές σκέψεις», οι «καταστροφικές») έχουν ως στόχο να καταστρέψουν τον προσανατολισμό αρχικά της ψυχής προς τον νου και στη συνέχεια του νου προς το Πνεύμα. Με άλλα λόγια, να εμποδίσουν την ειρήνη και τον στοχασμό, την Παρουσία του ίδιου του Υιού, που θέλει να κατοικήσει μέσα στον άνθρωπο.

Οι λίστες με τους δαίμονες και με τα κακά πνεύματα ποικίλλουν. Στη Δύση είναι γνωστά ως «επτά θανάσιμα αμαρτήματα»: λαιμαργία, συνουσία, φιλαργυρία, ζοφερότητα, οργή, ματαιοδοξία, αλαζονεία. Ο Ευάγριος προσθέτει σε αυτές και την ακηδία (αφροντισιά, αδιαφορία), που είναι συνώνυμη με την απελπισία και την απέχθεια της πνευματικής πραγματικότητας.

Αυτοί οι λογισμοί αρρωσταίνουν και «κυριεύουν», κατά κάποιον τρόπο, τον άνθρωπο, αφού είναι παθολογίες που τον αλλοτριώνουν: παθολογίες του στόματος, του πρωκτού, των γεννητικών οργάνων και του θυμικού (οξυθυμία). Είναι παθολογίες του εγώ -με επίκεντρο τον εαυτό, τις προσωπικές του ηδονές και τα προσωπικά του αγαθά– από τις οποίες η συνάντηση με το Άλλο (το Πραγματικό είναι το Άλλο), ή το Ξύπνημα μιας αληθινής αγάπης μπορεί να μάς απελευθερώσει.

Πρέπει να σημειωθεί ότι στο Corpus Hermeticum, τα κείμενα του Ερμή του Τρισμέγιστου, αυτοί οι δαίμονες παρουσιάζονται ως βλαβερές συνέπειες των επιζήμιων πράξεών μας. Είναι κατά κάποιο τρόπο οι «δήμιοι» που επιβάλλουν στον άνθρωπο ποινές, προκειμένου να τον επαναφέρουν στον δρόμο της συνείδησης.
Jean-Yves Leloup, Το γνωστικό Ευαγγέλιο της Μαρίας της Μαγδαληνής. Κοπτικό Ευαγγέλιο του 2ου αιώνα μ.Χ.(μτφρ. Αργυρώ Αϊμερίνη-Κουρούση, έκδ. Ενάλιος, Αθήνα 2005, σσ. 157-159). Απ' αφορμή τους στίχους 2-3 της 10ης σελίδας.

Δεν υπάρχουν σχόλια: